Đông y điều trị nứt đầu vú
suctham > 10-18-2013, 07:08 AM
(%)Triệu chứng (TC) : Đầu vú bị nứt, đau xót, chất lưỡi tía tối, hoặc lưỡi có ban ứ, mạch sác hoặc rít.
Chẩn đoán (CĐ) : Nhiệt uẩn huyết ứ.
Phép chữa (PC) : Thanh nhiệt giải độc, hoá ứ giảm đau.
Phương (P) : Ngũ vị tiêu độc ẩm [1] gia vị
Dược (D) : Kim ngân hoa, Dã Cúc hoa, Bồ công anh, Tử hoa địa đinh, Thiên quỳ tử; + Đơn bì, Xích thược.
Gia giảm (GG) :
-Sữa cạn khô, thêm : Đương quy, Xuyên khung để dưỡng huyết hoạt huyết.
TC : Đầu vú bị nứt, miệng đắng họng khô, ngực sườn tức khó chịu, chất lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng, mạch huyền hoặc huyền sác.
CĐ : Can uất hoá hoả.
PC : Sơ can hoá hoả, tư âm nhuận phu.
P 2 : Đan chi tiêu dao tán [2] gia vị.
D : Đơn bì, Chi tử sao, Sài hồ, Đương quy, Bạch thược, Bạch truật sao, Phục linh, Sinh địa, Huyền sâm, Bạc hà, Bào khương, chích Cam thảo, Bạch cập.
GG :
-Tâm phiền miệng đắng, cục bộ đỏ tía, thêm : Hạ khô thảo, Hoàng cầm để thanh can tiết hoả.
P, D 3 : Chi tử, Đương quy, Dã Cúc hoa, Bạc hà đều 10g. Sắc uống
TC : Đầu vú bị nứt, người mệt mỏi nặng nề, chất lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng nhớt, mạch huyền hoạt sác.
CĐ : Can kinh thấp nhiệt.
PC : Thanh nhiệt lợi thấp.
P : Long đởm tả can thang [3] gia vị.
D : Long đởm thảo, Sài hồ, Trạch tả, Xa tiền tử, Mộc thông, Sinh địa, Đương quy, Chi tử, Hoàng cầm, Cam thảo; + Nhân trần.
GG : thêm : Thương nhĩ, Trúc diệp, Lô căn để dẫn hoả xuống dưới.
PC : Ich khí, nhuận táo, sơ can, hoạt huyết.
D : Hoàng kỳ, Thiên hoa phấn, Kim ngân hoa đều 15g, Đương quy, Đơn bì, Xích thược, Cát cánh đều 10g, Sài hồ, Bạch chỉ đều 8g, Quất diệp 6g, Nhũ hương, Một dược đều 5g. Liệu trình 3 thang và ngoại trị : Lộc giác sương 9g, Cam thảo 10g tán mịn trộn dầu lòng đỏ trứng gà ngày 3 lần x 2-3 giờ không cho bú
Ngoại trị :
1/ Bôi Dầu lòng đỏ trứng gà.
2/Rửa bằng nước sắc Hoàng bá, Tử thảo, Khô phàn, Mang tiêu.
3/Rửa đầu vú bằng nước sắc trà lâu năm, bôi bằng Thanh bằng tán [4] (Thanh đại, Bằng sa, Băng phiến).
4/Chích Quy bản 10g, Long não 4,5g; lấy dầu hương.
Châm cứu :
Công thức huyệt : Thái xung, Túc tam lý, Nhũ căn, Nhũ đầu, Nhũ phòng.
Ý nghĩa :
+Nhũ đầu thuộc kinh can.
+Nhũ phòng thuộc kinh Dương minh vị.
+Thái xung sơ can giải uất.
+Túc tam lý và Nhũ căn giáng vị hoả.
GG : Can kinh thấp nhiệt, thêm Chi câu để hoà giải thiếu dương, thanh nhiệt lợi thấp.
PHỤ LỤC
[1].Ngũ vị tiêu độc ẩm
XX : Y tông kim giám – Ngô Khiêm.
CD : Thanh nhiệt giải độc, tiêu sưng ung nhọt.
CT : Trị các loại đinh nhọt.
D : Kim ngân hoa 12g, Bồ công anh, Dã Cúc hoa, Tử hoa địa đinh, Tử bối thiên quỳ tử đều 6g. Sắc với 400ml nước còn 160ml, bỏ bã, thêm 100ml rượu vào, đun sôi, rót ra, uống nóng; lại cho bã vào đun lại như trên 1 lần nữa; uống xong đắp chăn kín cho ra mồ hôi.
PG : Kim ngân hoa là chủ dược : thanh nhiệt giải độc, tiêu sưng ung nhọt; Tử hoa địa đinh, Tử bối thiên quỳ : trị đinh độc; Bồ công anh, Dã Cúc hoa thanh nhiệt giải độc, tiêu sưng ung nhọt. Kiêng kỵ : Người âm hư không dùng.
[2].Đan chi tiêu dao tán
XX : Trung Y học nội khoa – Trung Y Thượng
CD : Tư bổ can và tỳ huyết.
CT : Can và tỳ huyết hư, không sốt, mồ hôi trộm, mồ hôi tự ra, đầu đau, mắt dính, hồi hộp, lo sợ, kinh nguyệt không đều, bụng dưới đau, đường tiểu đau.
D : Bạch thược, Bạch truật, Đương quy, Phục linh, Sài hồ đều 4g, Đan bì, Chi tử, Chích Cam thảo đều 2g. Sắc uống.
Phùng Tuấn Giang( dongythoxuanduong.com.vn )