Rón rén giảm tải môn văn
Cách giảm tải môn văn của Bộ GD-ĐT khiến giáo viên muốn dạy hết chương trình phải thực hiện chiêu “cưỡi ngựa xem hoa”, còn học sinh buộc phải đi học thêm
mới đủ kiến thức thi đại học.
Đây là ý kiến của nhiều giáo viên khi nói về hướng dẫn giảm tải môn văn học. Theo cô Trịnh Thu Tuyết, giáo viên (GV) chuyên văn, Trường THPT Chu Văn An, quận Ba Đình, Hà Nội, giảm tải kiểu vừa cắt vừa lo, bỏ cái gì cũng thấy tiếc nên cuối cùng chưa giảm được gánh nặng cho học sinh.
Nhập nhằng chính, phụ
Ở môn văn lớp 10 có những bài nên xếp ở phần giảng văn thì hướng dẫn lại chuyển sang đọc thêm hoặc ngược lại khiến giáo viên bức xúc. Cụ thể, tiết 25 xếp lịch giảng văn hai chuyện cười là Tam đại con gà và Nhưng nó phải bằng hai mày. Với hai bài này, nếu để giảng văn sẽ không hay, mà để học sinh đọc thêm hoặc tự học có hướng dẫn của giáo viên là hợp lý. Đoạn thơ Nỗi thương mình trích trong Truyện Kiều thể hiện rất rõ độc thoại nội tâm, ý thức về nhân phẩm về phẩm giá, về số phận con người, lại chuyển sang đọc thêm. Thế nhưng đoạn chí khí anh hùng cũng trích trong Truyện Kiều chỉ dài hơn nữa trang giấy nói về Từ Hải, nội dung không điển hình cho con người Từ Hải và rất khó để giáo viên giảng hay thì lại đưa vào học chính.
Chương trình giáo dục phổ thông, có những nội dung được thiết kế trùng lặp theo kiểu đồng tâm ở cấp 1, cấp 2 và cấp 3. Truyện Kiều là một kiệt tác thì có thể ngoại lệ, nhưng còn những nội dung khác, Bộ GD-ĐT nên xem lại. Đến nay có những nội dung trùng lặp trong chương trình lớp 12 vẫn không dám cắt. Đó là phòng chống AIDS, dù đã được dạy ở môn Giáo dục công dân, các phong trào của nhà trường, xã hội nhưng vẫn xếp bài Thông điệp phòng chống AIDS của Cofianan ở môn văn lớp 12. Nếu những người soạn thảo cố gắng đưa bài này vào với hình thức bài văn nghị luận xã hội, thì cho sang học thêm, hoặc tự học có hướng dẫn. Điều khiến giáo viên bức xúc hơn, khi bài này được xếp giảng 2/3 tiết tiết dạy và đọc thêm 6 bài thơ hay khác chỉ xếp 3 tiết.
Một tiết học văn tại Trường THCS Võ Văn Tần, Q.Tân Bình, TP.HCM.
Sắp xếp kiểu… nhồi nhét
Trong chương trình lớp 12 xếp các bài giảng cũng chưa hợp lý và có phần nhồi nhét. Thể hiện rõ ở tiết 46 và 47, học sinh được dạy bài tùy bút rất hay Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân, thì ngay tiết 49 và 50 lại ép học tiếp bài tùy bút Ai đã đặt tên cho dòng sông của Hoàng Phủ Ngọc Tường. Thực tế bài Ai đã đặt tên cho dòng sông, học sinh tự học có thể cảm nhận được cái đẹp. Hơn nữa, đoạn sau của bài chỉ nói về những mốc lịch sử của dòng sông Hương, nếu để bài này chỉ nên giảng phần sông Hương ở góc nhìn địa lý.
Việc phân phối chương trình giảng dạy còn phi lý. Ở chương trình lớp 11, bố trí ba bài mỗi bài dạy trong một tiết (Hầu trời của Tản Đà, Vội vàng của Xuân Diệu và Tràng Giang của Huy Cận) nhưng bài Đây thôn Vĩ Dạ gồm 3 khổ 12 câu thơ được xếp dạy hai tiết. Tất nhiên, chúng ta không thể so sánh dạy ít hay nhiều tiết qua số lượng câu chữ, nhưng không thể đánh đồng hai bài kiệt tác Hầu trời và Vội vàng không bằng bài Đây thôn Vĩ Dạ. Ở chương trình lớp 12, bố trí dạy 2 bài thơ: Đàn ghi-ta của Lor-ca, Bác ơi và 1 bài tự do, chỉ trong hai tiết 40 và 41. Bài thơ Tây tiến có 34 câu dạy trong 2 tiết, trong khi bài thơ Việt Bắc dài 90 câu cũng 2 tiết.
Bên cạnh đó, có những bài đưa vào giảng văn rất mệt mỏi cho học trò, hoàn toàn có thể chuyển sang học thêm như: Nguyễn Đình Chiểu ngôi sao sáng trong văn nghệ dân tộc, Nhìn về vốn văn hóa dân tộc, Thông điệp phòng chống AIDS...
Không thể phủ nhận, việc giảm tải trong chương trình THPT cũng có chỗ hợp lý. Nếu trước đây, có những bài giảng khiến giáo viên dạy rất bức xúc, đến mức “bỏ không được, dạy không xong” như: Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn, Tựa trích diễm thi tập đã được hướng dẫn chuyển sang đọc thêm. Hay, bài Lẽ ghét thương (đoạn trích trong Ngư tiều vấn đáp y thuật) bỏ không dạy là hợp lý. Tuy nhiên, việc giảm tải nội dung chương trình THPT vẫn còn... rón rén. Mới chỉ có có 5 bài từ chính thức chuyển sang đọc thêm cộng với một bài đọc thêm từ trước (Thái sư Trần Thủ Độ) là sáu bài và hai bài từ học thêm chuyển sang chính thức. Như vậy, chỉ giảm được 3 bài dạy chính thức nên việc giảm tải không giải quyết được vấn đề gì. Thực tế, trong chương trình có rất nhiều tác phẩm hoàn toàn tự học theo hướng dẫn hoặc chuyển sang học thêm.