Options
HỒN TRƯƠNG BA, DA HÀNG THỊT (Lưu Quang Vũ) | Diễn Đàn Tuổi Trẻ Việt Nam Uhm.VN
- HỒN TRƯƠNG BA, DA HÀNG THỊT (Lưu Quang Vũ)
-
HỒN TRƯƠNG BA, DA HÀNG THỊT (Lưu Quang Vũ)
ChiTam2209 > 03-26-2013, 07:09 PM
A.Kiến thức cơ bản
I. Tác giả:
II. Vở kịch "Hồn Trương Ba, da hàng thịt":
1. H/cảnh và mục đích stác:
a. H/cảnh:
-Vở kịch được Lưu Quang Vũ viết vào năm 1981, được công diễn vào năm 1984.
- Cụng cuộc đổi mới của Đảng fát động nhằm giải fóng sức sản xuất , fát huy mọi tiềm năng stạo của ndân trong đó có người cõm bỳt.
- Số fận cỏ nhõn, con người cỏ nhõn, vấn đề tiờu cực cần được khỏm fỏ.
b. Mục đích:
Fờ fỏn biểu hiện tiờu cực của lối sống lỳc bấy giờ :
- Chạy theo những ham muốn tầm thường về vật chất chỉ muốn hưởng thụ để trở nờn fàm fu, thụ thiển.
- Csống ớt chỳ tõm tới đ/sống vật chất , khụng fấn đấu cho hfỳc vẹn toàn.
- Tỡnh trạng con người sống giả khụng thực với bản thõn mỡnh
=> C/sống con người chỉ thực sự hfỳc, chỉ cú gtrị khi được sống đỳng mỡnh, được sống tự nhiờn trong 1thể thống nhất.
2. Túm tắt ndung vở kịch: Gồm 7 cảnh
( sgk)
3. Nguồn gốc và sự stạo của vở kịch:
Tgiả mượn truyện dgian, nhưng cú nhiều stạo :
- Ở truyện dgian Hồn Trương Ba cứ việc sống trong xỏc anh hàng thịt 1 cỏch bỡnh thường.
- Ở tp LQV đó sỏng tạo:
+ Diễn tả tỡnh trang trớ trờu, nỗi đau khổ dày vũ của Trương Ba.
+ Quyết định cuối cựng giàu tớnh nhõn văn .
II. Đoạn trích
Đõy là 1 phần của cảnh 7- cảnh cuối cựng của vở kịch.
- Mâu thuẫn giữa hồn và xác lờn đến căng thẳng. Hồn có nguy cơ bị lấn át (người thân trong gđình xa lánh). Để từ đó dẫn đến quyết định cuối cùng.
B. Ôn tập đoạn trích
I. Nguyên nhân dẫn đến xung đột
Trương Ba (Nhân hậu,trong sạch, ngay thẳng.Thú vui tao nhã, trí tuệ chơi cờ với nước đi khoáng hoạt)=>Trú nhờ thể xác của hàng thịt (Thô lỗ,phũ phàng,dung tục;Uống rư*ợu nhiều, ham bán thịt,không mặn mà với chơi cờ, nư*ớc cờ không còn khoáng hoạt nh*ư trư*ớc)
=>Hồn Trương Ba ý thức được điều đú, ngày càng thấy xa lạ với mọi người, thấy chỏn chớnh mỡnh
II. Nhân vật Hồn Trương Ba:
Câu hỏi: Phân tích sự thay đổi tâm trạng của nhân vật Hồn Trương Ba khi phải sống nhờ thân xác anh hang thịt trong đoạn trích vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt của tỏc giả Lưu Quang Vũ
a) Màn đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Xác hàng thịt:
* Hồn Trương Ba
- Mục đớch
hủ định sự lệ thuộc của linh hồn vào xác thịt, coi xác thịt chỉ là cái vỏ bề ngoài, không có ý nghĩa. Khẳng định linh hồn vẫn có đời sống riêng: nguyên vẹn, trong sạch, thẳng thắn
- Cử chỉ:Ôm đầu, đứng vụt dậy, nhìn chân tay, thân thể, bịt tai lại
=>Uất ức, tức giận, bất lực
- Xưng hô: Mày Ta
=>Khinh bỉ, xem th*ường
- Giọng điệu: Giận dữ, khinh bỉ, mắng mỏ, đồng thời ngậm ngùi thấm thiá,tuyệt vọng
- Vị thế: Bị động, kháng cự yếu ớt, đuối lý, tuyệt vọng.
=> Ngư*ời thua cuộc. Chấp nhận trở lại vào xác hàng thịt
* Xác hàng thịt:
- Mục đớch: Khẳng định sự âm u, đui mù của thể xác có sức mạnh ghê gớm, có khả năng điều khiển, làm át đi linh hồn cao khiết. Dồn hồn Tr*ơng Ba vào thế đuối lý buộc phải thoả hiệp, quy phục.
- Cử chỉ: Lắc đầu => Tỏ vẻ th*ương hại
- Xưng hô: Ông - Tôi=> Ngang hàng thách thức
- Giọng điệu :Khi ngạo nghễ thách thức, khi buồn rầu thì thầm ranh mãnh, an ủi.
- Vị thế: Chủ động đặt nhiều câu hỏi phản biện, lý lẽ giảo hoạt
=>Kẻ thắng thế, buộc đư*ợc hồn Trư*ơng Ba quy phục mình.
=> Linh hồn và thể xác không thể tách rời nhau, fải là 1 thể thống nhất. Linh hồn fải sống đúng với thân xác của mình.Không thể vay mượn, trỳ ẩn nơi khụng fải của mình. Sống như thế thì lúc nào cũng chỉ thấy bkịch.
- Lờn ỏn hiện tượng lớ thuyết suụng, đề cao tinh thần mà chẳng chú ý đến vật chất.
b. Màn đối thoại giữa Trương ba và người thân
*Trư*ớc sự tha hoá và biến đổi của Trương Ba
- Vợ:
+ Phản ứng: Buồn bã đau khổ muốn chết, bỏ đi định nh*ờng chồng cho cô hàng thịt
+ Nguyên nhân: Nhận thấy sự thay đổi của chồng và đau khổ tr*ớc tình cảnh chồng chung
- Con dâu:
+ Phản ứng: Thông cảm và xót thư*ơng
+ Nguyên nhân :Thấu hiểu như*ng đau lòng nhận thấy bố ngày một đổi khác
- Cháu gái:
+ Phản ứng: : Quyết liệt và dữ dội
+ Nguyên nhân: Tâm hồn tuổi thơ vốn trong sạch, không chấp nhận sự tầm th*ường dung tục.
* Trư*ớc phản ứng của ng*ười thân
- Tâm trạng:
+Vẻ mặt: Thẫn thờ, lặng ngắt nh*ư tảng đá.
+Cử chỉ: Tay ôm đầu
+ Điệu bộ: Run rẩy, lập cập.
+Giọng điệu: Nhẫn nhục, cầu cứu
=> Vô cùng đau đớn,bế tắc.
- Nguyên nhân:Hiểu những gì mình đã, đang và sẽ làm cho ngư*ời thân là rất tệ hại mặc dù không hề muốn
=>Bi kịch đ*ược đẩy đến đinh điểm buộc nhân vật phải đứng tr*ước lựa chọn
=>Đỉnh điểm của bi kịch nhân vật không thoả hiệp mà đấu tranh mạnh mẽ quyết liệt=> vẻ đẹp tâm hồn cao quý của ng*ười lao động trong cuộc đấu tranh với cái dung tục tự hoàn thiện nhân cách
c. Màn đối thoại với Đế Thích:
* Quan niệm của Đế Thích:
Khuyên Tr*ương Ba chấp nhận vì thế giới vốn không toàn vẹn: “ D*ưới đất, trên trời đều thế cả”
* Quan niệm của Trương Ba:
Không chấp nhận cái cảnh phải sống bên trong một đằng bên ngoài một nẻo, muốn đ*ược là mình “toàn vẹn”
=> Đế Thích có cái nhìn quan liêu hời hợt về cuộc sống con ngư*ời nói chung và với Trư*ơng Ba nói riêng.
*) ý nghĩa :
- Sống phải được là mỡnh, sống gửi, sống nhờ, sống chắp vỏ, sống với bất cứ giỏ nào là kiểu sống vụ nghĩa,nhất là khi phải trả giỏ bằng cước phớ tõm hồn là điều khụng thể chấp nhận được
- Sống là mỡnh cũng cú nghĩa là dỏm chịu nhận trỏch nhiệm về mỡnh,cũng cú nghĩa là hóy dỏm từ bỏ trũ chơi tõm hồn nào đú mỡnh đang tự biện minh để tỡm kiếm sự thanh thản giả tạo.
d. Màn kết : Trương Ba trả xỏc cho hàng thịt, chấp nhận cỏi chết để linh hồn được trong sạch và húa thõn vào cỏc sự vật yờu thương, tồn tại vĩnh viễn vào người thõn yờu của mỡnh.
=> C/sống tuần hoàn theo quy luật của muôn đời, màn kịch với chất thơ sâu lắng đã đem lại âm hưởng thanh thoát cho một bi kịch lạc quan đồng thời truyền đi thông điệp về sự chiến thắng của cái Thiện, cái Đẹp và của sự sống đích thực.
III. Tổng kết:
1. Nội dung:
- Bi kịch của con ng*ười khi bị đặt vào nghịch cảnh: Phải sống nhờ, sống vay m*ợn, sống tạm bợ và trái với tự nhiên khiến tâm hồn nhân hậu, thanh cao bị nhiễm độc và tha hoá bởi sự lấn át của thể xác thô lỗ, phàm tục.
- Vẻ đẹp tâm hồn của những ng*ời lao động trong cuộc đấu tranh chống lại sự giả tạo và dung tục, bảo vệ quyền đ*ợc sống đích thực cùng khát vọng hoàn thiện nhân cách.
2. Nghệ thuật:
- Sự sỏng tạo từ dõn gian; việc sử dụng ngụn ngữ kịch
- Sự kết hợp giữa tính hiện đại và các giá trị truyền thống
- Sự phê phán mạnh mẽ, quyết liệt và chất trữ tình đằm thắm, bay bổng
B. Đề tham khảo
Phân tích sự thay đổi tâm trạng của nhân vật Hồn Trương Ba khi phải sống nhờ thân xác anh hang thịt trong đoạn trích vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt của tác giả Lưu Quang Vũ
Yêu cầu :
Trên cơ sở hiểu biết về vở kịch Hồn Trương Ba , da hang thịt của Lưu Quang Vũ, phát hiện và phân tích nhữnh nét đặc sắc nghệ thuật kịch, qua đó làm nổi bật những nét tính cách và sự thay đổi của nhân vật hồn Trương Ba ; đồng thời nêu lên những cảm nhận riêng :
- Sự đau khỏ củ hồn Trương Ba khi phải sống trong hoàn cảnh trớ trêu, có những thay đổi đặc biệt ( hoàn cảnh đặc biệt của Trương Ba ). Nỗi đau đớn của Trương Ba khi phải sống không được là chính mình, ở trong gia đình của mình như ở gjã những ngươpì xa lạ.
- Trương Ba đã đấu tranh với hoàn cảnh thớ trêu của mình và đã quyết định: không sống nhờ vào than xác người khác “ Bên trong một đàng, bên ngoài một néo ”. Trương ba không thể chịu nổi tình trạng bi hài này ( sự “ lệch pha” giữa hồn và xác
- Điều này khặng định triết lí : con người là mộy thể thong nhất, hồn và xác phải hài hoà, không thể có một tâm hồn thanh cao trong một thân xác phàm tục, tội lỗi. Sống thực cho ra con người quả không hề đễ dàng, đơn giản. Khi sống nhờ, sống gửi, sống chắp vá, khi không được là mình thì cuộc sống ấy thực vô nghĩa.
- Vở kịch phản ánh tài năng sáng tạo độc đáo, tài ba của Lưu Quang Vũ
Xem thêm tại Góc Học Tập