Mỗi ngày, người lao động rời gia đình đi làm với mong muốn cống hiến và trở về an toàn, nhưng ẩn sau guồng quay công việc là vô số rủi ro tiềm tàng. Nhiều tai nạn lao động xảy ra không phải do thiếu thiết bị mà do thiếu kiến thức và ý thức  bảo hộ lao động. Bài viết này như một cuộc trò chuyện gần gũi, giúp người lao động hiểu rõ quyền lợi, nghĩa vụ, cách nhận diện rủi ro, sử dụng đúng thiết bị bảo hộ (PPE) và ứng phó khi có sự cố. Đây chính là hành trình trang bị “tấm khiên” an toàn vững chắc để bảo vệ bản thân trong môi trường làm việc.

An toàn lao động là quyền hợp pháp của người lao động, được quy định rõ trong Luật An toàn, vệ sinh lao động số 84/2015/QH13. Mỗi người có quyền được làm việc trong môi trường đảm bảo an toàn, vệ sinh đúng tiêu chuẩn; được huấn luyện, cung cấp thông tin về an toàn lao động trước và trong quá trình làm việc; được trang bị miễn phí các phương tiện bảo vệ cá nhân (PPE) đạt chuẩn. Đặc biệt, người lao động có quyền từ chối hoặc rời bỏ công việc khi nhận thấy nguy cơ tai nạn mà không bị xử phạt hay cắt lương. Hiểu rõ quyền của mình là cách tốt nhất để bảo vệ bản thân và đồng nghiệp.

An toàn lao động là trách nhiệm hai chiều giữa người lao động và doanh nghiệp. Người lao động cần tuân thủ nghiêm nội quy, quy trình và các biện pháp an toàn, bởi mỗi quy định đều được xây dựng từ những bài học thực tế để bảo vệ tính mạng. Hãy sử dụng đúng cách và bảo quản tốt các phương tiện bảo vệ cá nhân (PPE), coi đó là thói quen bắt buộc. Tích cực tham gia các khóa huấn luyện để nâng cao nhận thức, kỹ năng và hợp tác với doanh nghiệp trong việc phòng ngừa rủi ro. Đặc biệt, cần báo cáo kịp thời mọi nguy cơ, sự cố hay tai nạn nhằm xây dựng văn hóa an toàn chủ động và bền vững tại nơi làm việc.

Người lao động chuyên nghiệp cần chủ động nhận diện và phòng tránh các mối nguy tiềm ẩn tại nơi làm việc, thay vì chờ đợi tai nạn xảy ra. Các mối nguy được chia thành hai nhóm chính: yếu tố nguy hiểm – gây chấn thương hoặc tai nạn tức thì như máy móc không che chắn, điện giật, cháy nổ, ngã cao; và yếu tố có hại – tác động lâu dài đến sức khỏe như vi khí hậu xấu, tiếng ồn, bụi, hóa chất độc hại, hoặc căng thẳng, sai tư thế. Việc sớm nhận diện giúp loại bỏ rủi ro trước khi gây hại. Hãy luôn quan sát và tự hỏi: “Điều gì có thể khiến mình bị thương hoặc ảnh hưởng sức khỏe lâu dài?”.

Phương tiện bảo vệ cá nhân (PPE) là tuyến phòng thủ cuối cùng trong hệ thống kiểm soát rủi ro, chỉ được sử dụng khi các biện pháp kỹ thuật và hành chính chưa thể loại bỏ hết mối nguy. PPE không làm môi trường làm việc an toàn hơn mà tạo ra lớp rào cản giữa cơ thể và nguy cơ, giúp giảm thiểu chấn thương. Các loại PPE phổ biến gồm: mũ bảo hộ bảo vệ đầu; kính, tấm che mặt bảo vệ mắt và mặt; khẩu trang, mặt nạ phòng độc bảo vệ hô hấp; nút bịt tai chống ồn; găng tay bảo vệ tay; giày bảo hộ bảo vệ chân; quần áo bảo hộ bảo vệ thân thể; và dây đai an toàn chống ngã khi làm việc trên cao.

Dù đã chuẩn bị kỹ, sự cố vẫn có thể xảy ra. Trong vài giây đầu tiên, hãy bình tĩnh và đảm bảo an toàn cho bản thân trước khi giúp người khác. Ghi nhớ quy trình B.A.S.C: Báo động để thu hút sự chú ý, An toàn bằng cách loại bỏ mối nguy, Sơ cứu đúng cách nếu được huấn luyện, và Cấp cứu bằng cách gọi 114 hoặc 115. Mọi tai nạn, kể cả “suýt xảy ra”, cần báo cáo cho bộ phận an toàn để rút kinh nghiệm và phòng ngừa tái diễn. Hãy luôn chủ động học hỏi, tuân thủ quy tắc, sử dụng PPE và giữ tinh thần “làm việc an toàn – về nhà hạnh phúc”.