Options
Chớ chủ quan với sỏi đường tiết niệu | Diễn Đàn Tuổi Trẻ Việt Nam Uhm.VN
- Chớ chủ quan với sỏi đường tiết niệu
-
Chớ chủ quan với sỏi đường tiết niệu
trisoithan > 10-11-2012, 08:18 AM
Sỏi đường tiết niệu là một bệnh thường gặp trong cộng đồng, bệnh có thể là cấp tính nhưng có khi là mạn tính và có khi là mạn tính kéo dài. Sỏi đường tiết niệu là một bệnh thường gặp ở tuổi trung niên, nam giới mắc nhiều hơn nữ giới và là bệnh hay tái phát.
Những biểu hiện của sỏi đường tiết niệu
Sỏi đường tiết niệu là một căn bệnh tiềm tàng, có biểu hiện lâm sàng rất phong phú và dễ nhầm lẫn với các bệnh khác Đau bụng, đau vùng thắt lưng là một triệu chứng hay gặp nhất, đau bụng có thể kèm theo buồn nôn hoặc nôn, chướng bụng. Nếu đau bụng ở phía hố chậu phải rất dễ nhầm với viêm ruột thừa hoặc u nang buồng trứng xoắn, thai ngoài tử cung, viêm đại tràng cấp hoặc mạn tính. Đau vùng thắt lưng có khi âm ỉ suốt ngày, suốt tháng nhưng có khi cơn đau dữ dội mà thường gọi là cơn đau quặn thận (đau lăn lộn không thể ngồi, nằm yên được).
![[Image: met.png]](http://trisoithan.vn/wp-content/uploads/met.png)
Trong các cơn đau quặn thận, thường sỏi tắc ở tổ chức thận (đài, bể thận…) hoặc sỏi đã di chuyển xuống niệu quản gây tắc niệu quản. Cơn đau quặn thận rất điển hình từ vùng thắt lưng và lan dọc theo đường đi của niệu quản đến vùng bẹn và vùng sinh dục. Kèm theo cơn đau là tiểu buốt, tiểu dắt, tiểu són… Nước tiểu trong các cơn đau thường đục, đỏ, có khi có máu mà mắt thường có thể nhìn thấy được (gọi là tiểu máu đại thể), nhưng cũng có khi tiểu ra máu nhưng mắt thường không nhìn thấy được mà phải xét nghiệm nước tiểu, soi kính hiển vi mới thấy có hồng cầu, gọi là tiểu máu vi thể. Trước hoặc trong cơn đau có thể có sốt cao, rét run và nước tiểu đục do bị nhiễm khuẩn gây viêm đài thận và bể thận hoặc viêm bàng quang.
Tuy vậy, cũng có những trường hợp Sỏi đường tiết niệu có nhiễm khuẩn nhưng bệnh nhân không sốt hoặc sốt nhẹ mà chỉ thấy nước tiểu đục. Nước tiểu đục có khi toàn bãi hoặc có khi đầu bãi hoặc có khi cuối bãi. Nếu có tổn thương tổ chức thận, còn có thể có phù. Trước tiên thường bị phù ở mi mắt. Khám thấy đau ở thắt lưng khá rõ, có thể thấy dấu hiệu chạm thận và bập bềnh thận, điểm niệu quản đau phía niệu quản có sỏi.
Những xét nghiệm cần thiết giúp chẩn đoán sỏi đường tiết niệu
Thông thường một trường hợp nghi bị sỏi đường tiết niệu có thể tiến hành các xét nghiệm từ đơn giản đến hiện đại. Chụp X-quang ổ bụng có chuẩn bị hoặc không chuẩn bị là một kỹ thuật hay áp dụng nhất.
Tuy vậy, có hơn 10% sỏi tiết niệu thuộc loại không cản quang, khi chụp X-quang hệ thống tiết niệu không chuẩn bị, rất có thể không phát hiện thấy sỏi. Vì vậy, khi có các triệu chứng lâm sàng nghi là sỏi đường tiết niệu mà chụp X-quang hệ thống tiết niệu không thấy sỏi thì chưa kết luận vội là không có sỏi đường tiết niệu.
Để khắc phục tình trạng này, chụp niệu đồ tĩnh mạch sẽ cho thấy hình ảnh SĐTN và còn cho biết chức năng của 2 thận. Trong trường hợp cần thiết, nên chụp cắt lớp vi tính hoặc cộng hưởng từ để phát hiện các loại sỏi nhỏ.
Siêu âm cũng là một loại cận lâm sàng được áp dụng rộng rãi trong việc phát hiện sỏi đường tiết niệu. Hiện nay, siêu âm đang được ứng dụng khá phổ biến, giúp khá nhiều cho việc xác định SĐTN.
Xét nghiệm nước tiểu cho biết khá nhiều thông số liên quan đến SĐTN, ví dụ như sỏi thuộc loại sỏi gì (sỏi canxi oxalat, canxi phốt phát, sỏi amoni – magie hoặc sỏi acid uric…). Trong nước tiểu có hồng cầu, bạch cầu, trụ niệu hay trụ hạt hay không? Trong những trường hợp cần thiết, người ta có thể tiến hành cấy nước tiểu để xác định có bị nhiễm khuẩn và nếu có thì vi khuẩn gây bệnh thuộc loại gì, nhạy cảm nhất với loại kháng sinh nào… Ngoài ra, người ta còn phân tích nước tiểu để biết về chỉ số creatinin, độ pH, điện giải…
Nên làm gì khi nghi bị sỏi đường tiết niệu
Cần đi khám bệnh càng sớm càng tốt để thầy thuốc có chẩn đoán chính xác và có hướng điều trị và tư vấn cho người bệnh, tránh để bị bệnh nặng và có biến chứng nguy hiểm. Người nghi bị sỏi đường tiết niệu cần uống nhiều nước để làm sao lượng nước tiểu trong mỗi ngày tối thiểu có từ 1,5 lít trở lên. Tránh để nhiễm trùng đường tiết niệu (nhất là nữ giới do cấu tạo sinh lý đặc biệt của lỗ tiểu rất dễ gây nhiễm trùng đường tiết niệu ngược dòng) nên vệ sinh sạch sẽ bộ phận sinh dục ngoài hàng ngày. Chế độ ăn cũng rất cần lưu ý mỗi ngày, ví dụ những người bị sỏi đường tiết niệu loại canxi oxalat nên hạn chế ăn tôm, cua, ốc và các chất giàu canxi. Những người bị bệnh gút nên định kỳ kiểm tra đường tiết niệu như: chụp X-quang, xét nghiệm nước tiểu, xét nghiệm acid uric trong máu.