Rất nhiều hành vi xấu xảy ra vào buổi tối. Uống quá nhiều rượu, ăn quá nhiều, đánh nhau…
Nhưng nguyên nhân có phải vì hầu hết mọi người làm việc vào ban ngày?
Có phải sự tự kiểm soát của con người bị suy giảm bởi những sự kiện hằng ngày, và đến buổi tối, con người trở nên ít đạo đức hơn.
Chắc chắn là mỗi ngày đều đặt ra cho chúng ta nhiều bài kiểm tra về khả năng chịu đựng tinh thần nhỏ và lớn.
Ngay cả những việc nhỏ bé như chọn đồ để mặc, lên kế hoạch cho những hoạt động trong ngày và dự một cuộc họp cũng gây tổn hại sự tự kiểm soát của họ.
Tất cả những nỗ lực tinh thần này làm cạn kiệt sự tự kiểm soát dự trữ của chúng ta nên chúng ta có thể cảm thấy sự tự kiểm soát rỉ ra với mỗi nhiệm vụ mới.
Chúng ta có thể bắt đầu một ngày với tất cả ý định tốt đẹp nhất, nhưng đến buổi tối, những ý định tốt đó rơi ra ngoài cửa sổ.
Nếu điều này là đúng thì chúng ta nên xem xét sự sụt giảm trong khả năng tự kiểm soát của con người trong ngày.
Nếu nói vậy, chúng ta so sánh hành vi đạo đức của con người vào buổi sáng với hành vi đạo đức vào buổi chiều thì nên có một sự khác biệt có thể đo lường được.
Đó chính xác là những gì Kouchaki and Smith (2013) đã làm trong một nghiên cứu mới được đăng trên Psychological Science. Họ gọi nó là hiệu ứng “đạo đức vào buổi sáng” (morning morality): quan điểm cho rằng chúng ta đạo đức nhất vào những buổi sáng.
Họ kiểm tra hiệu ứng này bằng cách cho những người tham gia trong 4 nghiên cứu cơ hội để lừa dối trong khi đang thực hiện những nhiệm vụ đơn giản trên máy tính.
Thỉnh thoảng mọi người được kiểm tra vào buổi sáng và thỉnh thoảng vào buổi chiều. Mỗi lần, trong suốt nhiệm vụ, họ đã bí mật được cho cơ hội để lừa dối.
Qua các nghiên cứu, các nhà nghiên cứu phát hiện thấy con người ít có khả năng lừa dối và nói dối vào buổi sáng hơn là vào buổi chiều.
Những người lừa dối nhiều hơn vào buổi chiều cũng cho thấy nhận thức đạo đức thấp hơn.
Các tác giả của nghiên cứu cũng cho rằng hiệu ứng đạo đức buổi sáng đáng được biết đến nếu bạn sắp đưa ra một số quyết định quan trọng:
“Hiệu ứng đạo đức buổi sáng có những ngụ ý đáng chú ý đối với các cá nhân và tổ chức, và nó khuyên rằng những nhiệm vụ có liên quan đến đạo đức nên được sắp xếp thận trọng trong ngày.” (Kouchaki & Smith, 2013)
Nói đơn giản là: đừng đưa ra bất kỳ quyết định quan trọng nào vào buổi chiều, đặc biệt những quyết định có dính líu đến đạo đức; vì bạn có nhiều khả năng hành động trái đạo đức.
Nguồn: spring.org.uk