Đầu những năm 2004 nghề nuôi tổ yến đã hình thành phát triển ở Việt Nam và nảy nở vào 2012 cho đến tới bây giờ bởi rất nhiều người nhận thức được tầm rất quan trọng cũng như giá trị lợi nhuận cao của việc “nuôi trồng” - kinh doanh tổ yến. Tuy thế, nuôi yến thực sự là một trong nghề không hề dễ làm chút nào, không phải ai cũng có thể làm được. Nên vậy những người bước đến công việc này phải là người lăn lộn, biết chịu thương chịu khó và phải nắm bắt được những kỹ thuật nuôi yến mới có khả năng thành công.
Trình tự về
kỹ thuật nuôi yến trải qua rất nhiều công đoạn rất phức tạp như kỹ thuật xây dựng nhà yến, trại yến (thiết kế, đo đạt kích thước nhà - tổ - độ ẩm, phân chia gian phòng – giàn khung,...), lắp đặt thiết bị bổ trợ, phân bố ánh sáng, điều chỉnh nhiệt độ cho phù hợp, xác định tọa độ tổ và đường bay,… Nhưng công việc này đều đòi hỏi chủ nhân nuôi yến chắc chắn có và biết rõ. tổ yến phải được chăm chút tốt và sống trong hoàn cảnh hợp lý thì mới có cơ hội tồn tại, phát triển lâu dài đồng thời sản sinh ra nhiều tổ yến chất lượng, mang nhiều giá trị dinh dưỡng.
Dưới là những định hướng cụ thể về kỹ thuật nuôi tổ yến:
* Xây dựng nhà nuôi yến, trại nuôi yến
Kỹ thuật xây dựng nhà nuôi yến, trại yến được ví như là một khâu quan trọng nhất, nắm rõ vai trò chủ chốt trong kỹ thuật nuôi yến.
- Vị trí xây dựng nhà yến, trại nuôi yến
Để xây dựng nhà nuôi yến, trại yến đạt tiêu chuẩn kỹ thuật thì việc chọn lựa vị trí xây dựng chính là đề nghị trước hết nhất. Theo nghiên cứu dựa trên tập tính và tính thích ứng của chim yến từ các chuyên gia nuôi yến hàng đầu nước ta, họ rút đến kết luận xây dựng nhà yến, trại yến cần phải đảm bảo các yếu tố:
+ Khí hậu thoáng mát, gần đồng ruộng, cây lá, hồ, biển, sông để tạo ra khả năng cho chim yến dễ dàng tìm thấy thức ăn, đặc biệt là mùa mưa gió. Bên cạnh đó phải tránh ra khu vực tụ tập nhà máy, xưởng sản xuất.
+ Thuộc trong lãnh địa chim yến thường tụ họp sinh sống, ăn uống hoặc dưới đường chim lượn
+ Nằm trên khu vực an toàn không có sự phát hiện của các con chim ăn thịt khác như đại bàng, quạ, chim cắt,…
+ Nơi có độ ẩm, nhiệt độ, hướng gió hợp lý với sự thích nghi của chim yến
- Hoàn cảnh khi xây nhà yến,trại nuôi yến
Xây dựng nhà nuôi yến, trại nuôi yến có độ cao không vượt quá 1100m so với mặt biển
- Xúc tiến xây dựng nhà yến, trại yến
+ Kích thước: Kích thước nhà yến, trại nuôi yến thường là 150 – 200m2. Đối với những chỗ có diện tích nhỏ hơn thì ngăn thành nhiều lầu (tối thiểu là 2 tầng), nhiều chỗ để gia tăng chỗ chứa. Mỗi lầu có độ cao từ 5 – 6m nhằm đảm bảo việc điều hòa nhiệt độ, độ ẩm và không khí. Tất cả các lầu đều có khoảng thông nhau để chim yến tự do bay. Căn phòng có diện tích ít nhất là 4m x 4m, cao 3 – 4m, có cửa (20 x 20cm) thông nhau giữa các phòng.
+ Độ bền của tường: Vách nhà, trại yến được xây dựng bằng xi măng, vôi, cát trộn với tỉ lệ 1:2:3 có độ lớn từ 20 – 25cm.
+ Hình dạng: Tùy từng vị trí mà
kỹ thuật xây dựng nhà yến, trại yến thường là có hình dáng như khối chữ nhật hoặc khối ống. Mái nhà và nóc nhà lợp bằng ngói và cũng có thể là tôn lạnh có màu xanh lá để giúp đỡ chim yến trú mưa.
+ Cửa ra vào: Đối với con người chỉ cần xây 1 cửa độc nhất, còn cửa cho chim yến thì có kích cỡ 30 x 20cm ít nhất hoặc 45 x 30cm (tối đa), bảo đảm không nên gây khó khăn gì khi chim yến bay ra vào. Hướng xây cửa cho chim hoàn toàn tùy thuộc vào hướng gió và đường chim lượn.
+ Nền nhà, trại nuôi chim không nên lót nền nhưng đòi hỏi phải nên có một vài chậu, bễ nước rộng nhằm điều hòa không khí và độ ẩm.
+ Lắp thêm nhiều xà gỗ trên mái nhà để mở mang diện tích làm tổ chim yến, nơi bám trụ cho chim yến. Cục gỗ có độ rộng từ 15 – 20cm và bề dày 1,5 – 2cm. Nên tốt nhất là dùng loại gỗ không có mùi vì chim yến không có thích nơi ẩn núp có mùi khác thường.
+ Sử dụng vôi màu trắng để tô mặt phía ngoài tường nhà, trại nuôi chim yến tạo nên cảm giác nhẹ dịu, dễ chịu và khó phai nhạt. Mặt phía trong căn nhà không thể quét vôi nhưng được tô trát tường.
+ Nhiệt đô từ 27 – 29 độ C, độ ẩm từ 75 – 90%
+ Chung quanh từng nhà, trại yến cần lắm làm 1 rãnh nước nhỏ và tường rào bảo vệ.
+ Phải hoàn thành quá trình xây dựng nhà nuôi yến, trại yến trước 2 tháng mùa sinh sôi để phải mùi xi măng, vôi.
* Dùng thiết bị bổ trợ trong kỹ thuật xây dựng nhà nuôi yến, trại nuôi yến
- Máy bơm nước chuyện biệt cho nhà nuôi yến – trại yến PUW – 2300 nhằm hạn chế nấm móc, duy trì sự ổn định độ ẩm (75 – 90%)
- Ẩm kế - nhiệt kế quan sát độ ẩm và nhiệt độ trong nhà yến – trại yến
- Máy đo ánh sáng
- Đầu phát âm thanh thu hút bầy chim, đàn.
- Dung dịch mùi kích thích chim yến bay về nhà yến, trại trú ẩn
- Tổ chim giả nhằm tác động chim yến làm chỗ trú ẩn
- Ván gỗ chọn lựa loại gỗ xốp, mềm, rỗ mặt nhưng đảm bảo độ bền bỉ để móng chim của chim trụ lại và dễ dàng dính nước bọt của chúng.
- Bột rãi trên sàn nhà tạo mùi vị thân quen với chim yến
- Thuốc diệt chuột đảm bảo sự an toàn tuyệt đối cho chim yến.
* Phân phối ánh sáng
Ánh sáng được dùng ban ngày. Bởi vì lúc sinh - ấp trứng – nuôi nấng cho đến khi chim non bay lượn được, chim yến không có thích ánh sáng nhưng cũng không thích tối quá nên phải bảo đảm độ phân phối sáng cho phù hợp. Quan trọng là, chim yến không muốn để không ai nhìn thấy được tổ yến.
- Độ sáng trong mái nhà, trại nuôi yến đạt chỉ tiêu:
+Độ sáng 0.02 lu đối với việc chim yến mới lớn lên thuần chủng làm tổ yến
+ Ánh sáng từ 0.02 – 0.10 lux với yến mới ấp
+ Ánh sáng 0.00 – 0.10 lux đối với việc yến đàn
+ Độ sáng 0.06 lux đối với yến biệt lập
* Bảo đảm chim yến tránh xa những động vật nguy hại
- Xua đuổi mọi loại chim ăn thịt như quạ, đại bàn, cú mèo,… tránh xa mái nhà và trại nuôi yến hoặc có thể hủy diệt chúng
- Yếncực kỳ sợ mọt…., do thế phải tìm tòi nhiều cách tiêu diệt kiến.. để chúng nó không có khả năng xuất hiện ở cửa, vách nhà, căn nhà yến, ống thông gió,…
- Không cho mèo, bồ câu, thằn lằn xuất hiện chung quanh khu vực nhà, trại nuôi yến dưới mọi hình thức
- Không nên trồng cây hoa màu quanh mái nhà, trại nuôi yến để dơi không có khả năng đánh động, ăn trứng – yến còn non, đặc biệt lưu ý vào mùa khô.
- Sử dụng thuốc diệt mọt, rệp và kiến để nó không xuất hiện ở căn nhà, trại yến. Cho đến khi mọt, dán làm tổ trong tổ yến thì chim yến sẽ bay đi.
- Cấm tuyệt đối nhện kéo mạng đầy cửa yến vào ra và vị trí yến làm tổ
* Xây dựng hệ thống bảo đảm nhà, trại nuôi yến.
- Xây dựng tường rào, tường nhà đảm bảo xung quanh trại, nhà nuôi yến
- Cửa ra vào dùng cho người trong nhà, trại nuôi yến phải an toàn, bền bỉ.
- Cửa ra vào dành cho yến phải có kích cỡ hợp lý, không quá bé nhưng không quá rộng.
- Trần nhà, mái nhà, trại nuôi yến đảm bảo lợp chắc chắn.
Nó là kỹ thuật nuôi yến mà mọi người ai ý định nuôi và kinh doanh tổ yến cần phải biết rõ để bảo đảm sự tiến tới cũng giống như bảo đảm giá trị dinh dưỡng của tổ yến sào.