Đầu những năm 2003 nghề nghiệp nuôi yến sào đã bắt đầu phát triển ở Việt Nam và nảy nở vào 2011 cho đến ngày nay bởi mọi người nhận ra được tầm rất quan trọng cũng như giá trị lợi nhuận cao của việc “nuôi trồng” - kinh doanh yến sào. Tuy nhiên, nuôi tổ yến thực sự là một trong nghề không hề giản đơn chút nào, không phải người nào cũng có thể làm được. Nên vậy những người bước đến nghề nghiệp này phải là người lăn lộn, biết chịu thương chịu khó và phải nắm được những kỹ thuật nuôi yến mới có cơ hội thành công.
Quy tắc về
kỹ thuật nuôi yến bước qua khá nhiều trình tự rất phức tạp như kỹ thuật xây dựng nhà yến, trại yến (thiết kế, đo đạt kích thước nhà - tổ - độ ẩm, phân chia gian phòng – giàn khung,...), lắp ráp thiết bị bổ trợ, phân luồng ánh sáng, điều chỉnh nhiệt độ cho ăn khớp, xác định vị trí tổ và đường bay,… Nhưng công việc này đều đòi hỏi người nuôi yến phải có và biết rõ. Yến phải được chăm non tốt và sống trong cảnh quan hợp lý thì mới có cơ hội tồn tại, phát triển lâu dài đồng thời sản sinh ra nhiều yến chất lượng, mang nhiều giá trị dinh dưỡng.
Sau đây là những chỉ dẩn chi tiết về kỹ thuật nuối yến sào:
* Xây dựng nhà nuôi yến, trại nuôi yến
Kỹ thuật xây dựng nhà nuôi yến, trại yến được coi như là một công đoạn quan trọng nhất, nắm được vai trò then chốt trong kỹ thuật nuôi yến.
- Vị trí xây dựng nhà yến, trại yến
Để xây dựng nhà nuôi yến, trại nuôi yến đạt tiêu chuẩn kỹ thuật thì việc lựa chọn vị trí xây dựng chính là yêu cầu trước nhất. Theo những thăm dò dựa vào tập tính và tính thích ứng của chim yến từ các chuyên gia nuôi yến sào hàng đầu nước ta, họ rút ra kết luận xây dựng nhà yến, trại nuôi yến cần phải bảo đảm các nhân tố:
+ Môi trường thoáng đãng, gần đồng ruộng, cây lá, hồ, biển, sông để tạo khả năng cho chim yến dễ dàng tìm kiếm thức ăn, đặc biệt là mùa mưa nhiều. Bên cạnh đó phải tránh ra xa khu vực tụ họp nhà máy, xưởng kinh doanh.
+ Thuộc trong khu vực chim yến luôn luôn tụ tập ăn ở, kiếm ăn hoặc nằm phía dưới đường chim lượn
+ Nằm ở vị trí an toàn không có sự phát hiện của nhiều con chim ăn thịt khác như đại bàng, quạ, chim cắt,…
+ Nơi có độ ẩm, nhiệt độ, hướng gió phù hợp với sự thích nghi của chim yến
- Điều kiện khi xây nhà yến,trại nuôi yến
Xây dựng nhà nuôi yến, trại nuôi yến có điểm cao không được vượt quá 1200m so với mặt biển
- Tiến hành xây dựng nhà yến,trại nuôi yến
+ Kích Cỡ: Kích thước nhà yến, trại yến thường là 150 – 200m2. Đối với nhiều chỗ có diện tích nhỏ thì ngăn thành nhiều tầng (tối thiểu là 2 tầng), nhiều phòng óc để gia tăng sức chứa. Mỗi tầng có điểm cao từ 5 – 6m nhằm đến đảm bảo việc điều hòa nhiệt độ, độ ẩm và không khí. Hết thảy các tầng đều có khoảng trống thông nhau để chim yến thoải mái bay lượn. Căn phòng có diện tích ít nhất là 4m x 4m, cao 3 – 4m, có cửa (20 x 20cm) thông nhau giữa các chỗ ở.
+ Độ đày của vách nhà: Tường nhà, trại chim yến được xây bằng xi măng, vôi, cát trộn với tỉ lệ 1:2:3 có độ lớn từ 20 – 25cm.
+ Hình dạng: Tùy vào vị trí mà
kỹ thuật xây dựng nhà yến, trại yến thường có hình thù như khối chữ nhật hoặc khối ống. Mái và nóc lợp bằng ngói và cũng có thể là tôn có màu xanh lá để giúp chim yến trú mưa bão.
+ Cửa ra vào: Đối với người chỉ nên xây 1 cửa độc nhất, còn cửa vào ra cho chim yến thì có kích cỡ 30 x 20cm ít nhất hoặc 45 x 30cm (nhiều nhất), đảm bảo không nên gây khó khăn gì khi chim yến bay ra vào. Hướng xây cửa cho chim hoàn toàn tùy thuộc vào hướng gió và đường chim lượn.
+ Sàn nhà, trại nuôi chim không cần thiết lát gạch nhưng cấp thiết phải nên có một ít chậu, bồn nước rộng rãi nhằm để điều hòa không khí và độ ẩm.
+ Lắp ráp thêm nhiều xà gỗ trên mái nhà để mở rộng diện tích làm tổ chim yến, nơi bám trụ cho tổ chim. Cục gỗ có độ rộng từ 15 – 20cm và bề dày 1,5 – 2cm. Nên tốt nhất là dùng loại gỗ không hương vị vì chim yến không thích nơi trú ẩn có mùi khác thường.
+ Sử dụng vôi màu trắng để bôi mặt ngoài tường nhà, trại chim yến bởi tạo cảm nhận nhẹ dịu, dễ chịu và rất khó phai màu. Mặt trong mái nhà không nên quét vôi nhưng được tô trát tường.
+ Nhiệt đô từ 27 – 29 độ C, độ ẩm từ 75 – 90%
+ Chung quanh từng nhà, trại yến cần phải làm 1 rãnh nước nhỏ và tường rào bảo vệ.
+ Phải hoàn thành quy trình xây dựng nhà nuôi yến, trại yến trước 2 tháng mùa sinh đẻ để phải mùi xi măng, vôi.
* Dùng thiết bị hỗ trợ trong kỹ thuật xây dựng nhà yến, trại nuôi yến
- Máy bơm nước chuyên dùng cho nhà nuôi yến – trại yến PUW – 2300 nhằm ngăn chặn nấm móc, duy trì sự ổn định độ ẩm (75 – 90%)
- Ẩm kế - nhiệt kế theo dõi nhiệt độ ẩm và nhiệt độ trong nhà – trại yến
- Máy đo ánh sáng
- Đầu phát đĩa thanh âm thu hút bầy chim, đàn.
- Dung dịch mùi hương tác động yến bay về nhà, trại sinh sống
- Tổ giả nhằm tác động chim yến làm chỗ ở
- Ván Sàn gỗ chọn lựa loại gỗ xốp, mềm, rỗ mặt nhưng bảo đảm độ bền bỉ để móng chim của chim bám lại và dễ dàng dính nước miếng của chim yến.
- Bột rãi trên sân nhà tạo mùi vị thân quen với đàn chim
- Thuốc diệt chuột đảm bảo sự an toàn cho chim yến.
* Phân bố ánh sáng
Ánh sáng được sử dụng vào ban ngày. Bởi vì lúc sinh sản - ấp trứng – nuôi cho tới lúc chim còn non bay được, chim yến không thích sáng nhưng cũng không thích tối nên phải bảo đảm độ phân phối ánh sáng cho phù hợp. Rất đặc biệt, chim yến không muốn để không ai nhìn thấy tổ yến.
- Ánh sáng trong căn nhà, trại nuôi yến đạt tiêu chuẩn:
+Độ sáng 0.02 lu đối với việc yến mới trưởng thành thuần chủng làm tổ yến
+ Độ sáng từ 0.02 – 0.10 lux với tổ yến mới lớn ấp
+ Ánh sáng 0.00 – 0.10 lux với yến bày đàn
+ Độ sáng 0.06 lux đối với yến biệt lập
* Đảm bảo chim yến tránh được những động vật nguy hiểm
- Xua Tan mọi loại chim ăn thịt như quạ, đại bàn, cú mèo,… tránh xa nhà và trại yến hoặc có thể xóa sổ chúng
- Yếncực kỳ sợ kiến…., do thế phải tìm kiếm mọi cách hủy diệt kiến.. để chúng không có cơ hội xuất hiện ở cửa sổ, tường nhà, nhà chim yến, ống thông gió,…
- Tuyệt nhiên không cho mèo, bồ câu, thằn lằn xuất hiện xung quanh khu vực nhà, trại nuôi yến dưới mọi hình thức
- Không nên trồng cây râu quả xung quanh nhà yến, trại nuôi yến để chim dơi không có khả năng đánh động, ăn trứng – chim yến non, đặc biệt chú ý vào mùa khô.
- Dùng thuốc diệt chuột, rệp và kiến để chúng nó không xuất hiện ở mái nhà, trại yến. Cho đến lúc rệp, dán làm tổ trong tổ yến thì chim yến sẽ bỏ đi.
- Cấm tuyệt đối nhện kéo mạng nhện đầy cửa chim yến ra vào và vị trí yến làm tổ
* Xây dựng hệ thống bảo đảm nhà yến, trại yến.
- Xây dựng tường rào, tường rào đảm bảo quanh trại, nhà yến
- Cửa vào ra dùng cho người nhà, trại nuôi yến phải an toàn, bền đẹp.
- Cửa đi lại dành cho chim yến phải có kích cỡ phù hợp, không quá bé nhưng không rộng quá.
- Nóc nhà, mái nhà, trại yến bảo đảm lợp chắc chắn.
Đây là những kỹ thuật nuôi yến mà bất kỳ ai muốn nuôi và kinh doanh tổ yến phải nắm rõ để bảo đảm sự tiến lên cũng như bảo đảm giá trị dinh dưỡng của tổ chim yến sào.