Vảy phấn hồng Gibert (Pityriasis rosea) là một bệnh ngoài da thường gặp ở trẻ em và lứa tuổi thanh thiếu niên, nữ nhiều hơn nam. Sang thương bắt đầu bằng
một đám đỏ da tróc vảy to nhất , có thể ở vùng ngực, bụng hay lưng và sau đó lan rộng khắp người.
Bệnh gặp nhiều vào mùa xuân và mùa thu, không gây nguy hiểm, thường tự khỏi sau 6-8 tuần, có khi đến 12 tuần mới khỏi bệnh và không để lại dấu vết. Bệnh có thể gây ngứa và lan rộng nhiều nơi từ vùng tiếp giáp mặt- cổ xuống chân, nên người bệnh lo sợ và đến Bác sĩ khám.
Triệu chứng
- Khởi đầu: Mảng hồng ban khới đầu của vảy phấn hồng điển hình là một đốm hình bầu dục, rộng lớn, d= 2-10cm, màu đỏ, tróc vảy, hơi nhô cao trên bề mặt da . Vị trí thường gặp ở bụng, ngực, lưng,
- Tiến triển: 7-14 ngày sau, lần lược nhiều đốm hồng ban nhỏ hơn, d~ 0,5cm- 2cm, tróc vảy, xuất hiện tiếp tục khắp ngực, lưng, bụng , theo hướng từ cổ đến chân. Khi sang thương xuống đến chân, thì sang thương vùng cổ, ngực lành dần. Sang thương hiếm gặp ở vùng mặt. Đôi khi gây ngứa.
- Màu sắc: Sang thương vảy phấn hồng có màu hồng. Nếu bệnh nhân có da sậm màu, sang thương có thể có màu xám, nâu sậm hay màu trắng.
- Triệu chứng khác.: Khoảng 69% bệnh nhân bị vảy phấn hồng cũng có các triệu chứng nhiễm trùng hô hấp trên như: nghẹt mũi, đau cổ họng, ho…trước khi mảng hồng ban khởi đầu của vảy phấn hồng xuất hiện. Song song với phát ban, người bệnh co thể bị sốt nhẹ, đau đầu. buồn nôn và mệt mỏi…
Nguyên nhân
Nguyên nhân gây bệnh chính xác của
vay phan hong vẫn chưa được xác định rõ. Người ta cho rằng có vai trò của sự nhiễm một vài chủng herpes virus như HHV6, HHV7. Tuy nhiên, người ta cũng không cho rằng bệnh có thể truyền nhiễm.
Bệnh nhân được khuyến cáo nên đi khám bệnh khi có các
triệu chứng đặc biệt sau:
- Xuất hiện mảng hồng ban rộng lớn, tróc vảy ở vùng ngực, lưng, bụng.
- Có nhiều hồng ban xuất hiện tiếp theo khắp ngực, lưng, bụng hay có thể có thêm ở phấn dưới của mặt, tứ chi.
Biến chứng.
- Vảy phấn hồng có thể gây ngứa nhiều, đặc biệt khi thân nhiệt bệnh nhân quá nóng.
- Các đốm màu hồng có thể khỏi hoàn toàn không để lại dấu vết. Tuy nhiên nếu da có tăng sắc tố tại các vị trí của sang thương thì khi lành bệnh có thể còn để lại các đốm nâu nhẹ.
Chẩn đoán
Vảy phấn hồng được chẩn đoán dựa vào các triệu chứng lâm sàng. Luôn có sang thương ban đầu là mãng màu hồng lớn nhất, hình tròn hay bầu dục. Các sang thương sau lần lược xuất hiện tuần tự, từ cổ đến chân. Sang thương cũ lành dần, sang thương mới xuất hiện rồi cũng lặn. Thời gian bệnh kéo dài trung bình 10 đến 12 tuần. Bệnh vảy phấn hồng cần được chẩn đoán phân biệt với một số bệnh ngoài da khác như: lang ben, nấm da, chàm, vảy nến, giang mai II. Một số trường hợp phải cần đến các phương pháp cận lâm sàng như xét nghiệm huyết học, sinh thiết sang thương da… để xác định chẩn đoán.
Điều trị
Trong đa số các trường hợp, vảy phấn hồng sẽ tự khỏi bệnh sau 8-12 tuần không cần phải dùng thuốc.
-Việc điều trị chủ yếu là kiểm soát triệu chứng ngứa bằng các kháng histamin như Fexofenadine ( Telfast), Levocetririzin ( xyzal), Cetirizine (Zyrtec), Loratadine (Clarityn), Hydroxyzin ( atarax), Diphenhydramine (Benadryl), Chlorpheniramine (pheniramin)… giúp người bệnh tránh trầy sướt do cào gãi. Nếu có bội nhiểm thì dùng kháng sinh, Bôi các corticoid cũng giúp da bớt đỏ, bớt viêm, mau lành bệnh.