06-21-2021, 03:25 AM
1. Phân biệt tiền điện tử với tiền ảo và tiền công nghệ số
các định nghĩa về cách kiếm tiền online (electronic money/e-money) hiện nay trên thế giới thường được hiểu ở khuôn khổ hơi rộng. Tỉ dụ, nhà băng Trung ương Châu Âu (ECB) trình bày tiền điện tử là giá trị tiền tệ được lưu trữ trên một thiết bị điện tử được dùng phổ quát để thực hiện đàm phán thanh toán cho các doanh nghiệp khác chẳng hề là công ty phát hành. Còn nhà băng thanh toán quốc tế (BIS) khái niệm tiền điện tử là trị giá được lưu trữ hoặc sản phẩm trả trước, trong đấy thông báo về khoản tiền hoặc trị giá khả dụng của quý khách được lưu trữ trên một thiết bị điện tử thuộc sở hữu của khách hàng. Những định nghĩa này hơi phức tạp, có thể gây ra nhầm lẫn về nội hàm của tiền điện tử, khó phân biệt với tiền ảo, tiền công nghệ số và thậm chí là cả tiền di động (mobile money).
![[Image: 0RBOKL_vuRZ-DS5kIauEmthtwAXBugrSgCXuSFS6...AKqNA9gSJg]](https://lh6.googleusercontent.com/0RBOKL_vuRZ-DS5kIauEmthtwAXBugrSgCXuSFS6M4fOs93ciqk1XLgu-gt_A3eehFSUvh4kpqg0e2g7nJGLeYFbuAXxIZvVQZuyyow2eGOQgYqPCLM6JDTFREKhLdAKqNA9gSJg)
Xem thêm: arbitrage là gì
Trong thực tiễn, tiền điện tử đã được xác định và phân biệt rõ ràng với các loại tiền khác chuẩn y 4 đặc điểm chính. Đầu tiên, tiền điện tử phải là tiền pháp định (legal tender). Theo đó, tiền điện tử có phần đông 3 chức năng của tiền là dự trữ (store value), bàn luận (medium of exchange) và hạch toán (unit of account). Cùng lúc, tiền điện tử cũng luôn được thể hiện dưới dạng giá trị của tiền pháp định của một quốc gia (thí dụ Việt Nam Đồng, USD, SGD...). Không chỉ có vậy, tiền điện tử cũng được nhà băng Trung ương (NHTW) đảm bảo.
Thứ hai, tiền điện tử có thể do nhà băng phát hành hoặc cũng có thể do doanh nghiệp phi ngân hàng phát hành. Vì thế, để đảm bảo an toàn cho người dùng, các quốc gia luôn có quy định rất chặt chẽ đối với các công ty phát hành tiền điện tử. Đối với những ngân hàng, NHTW có hệ thống những quy định chặt chẽ về an toàn hoạt động, quản trị rủi ro, tỷ lệ dữ trữ buộc phải, bảo hiểm tiền gửi… Đối với những doanh nghiệp phi nhà băng, NHTW có những quy định về cấp phép, về giám sát… và thường nhật phải tiến hành ký quỹ tại hệ thống ngân hàng (tương ứng với số tiền phát hành với một tỷ lệ nhất định).
Thứ ba, tiền điện tử có công thức bảo đảm tiền tệ (monetary regimes) của NHTW. Theo đấy, tiền điện tử do các ngân hàng phát hành sẽ được bảo đảm bằng tỷ lệ dữ trữ đề xuất tại NHTW, còn tiền điện tử do các tổ chức phi nhà băng phát hành sẽ được đảm bảo bằng cơ chế ký quỹ tại hệ thống ngân hàng (với một tỷ lệ ký quỹ nhất định). Thường ngày, tỷ lệ ký quỹ này sẽ cao hơn phổ biến so với tỷ lệ dự trữ đề nghị do những quy định an toàn áp dụng đối với các đơn vị này thấp hơn phổ quát so với ngân hàng. Tỷ lệ ký quỹ tại 1 vài đất nước theo cách tiếp cận cẩn trọng ở mức 100%. Đây cũng là điểm khác biệt cốt lõi giữa tiền nhà băng (bank notes) với tiền điện tử (e-money).
Thứ tư, tiền điện tử chỉ được lưu trữ trong những sản phẩm điện tử gồm hai loại: (i) phần cứng (hard-ware based products) như thẻ chíp, điện thoại sáng tạo gắn chíp và (ii) dữ liệu dựa trên phần mềm (soft-ware based) như ví điện tử Paypal.
Đối với tiền ảo (virtual currency), ECB định nghĩa như sau: “Đồng tiền ảo là một loại tiền kỹ thuật số ko chịu sự quản lý, được phát hành bởi các người lớn mạnh phần mềm (developers) thường đồng thời là người kiểm soát hệ thống; được sử dụng và chấp nhận trả tiền giữa những thành viên của một cộng đồng ảo nhất mực”. Ví dụ, tiền ảo Pokecoins trong trò chơi Pokemon GO hoặc khoản tiền Facebook được sử dụng cho truyền bá hay các trò chơi trên app Facebook... Theo đấy, có thể thấy tiền ảo và tiền điện tử rất không giống nhau. Tiền ảo không hề là tiền pháp định nên ko gắn với quyền mặc định được chuyển đổi sang tiền pháp định và được NHTW đảm bảo. Các đơn vị phát hành tiền ảo cũng ko chịu sự điều hành, giám sát chặt chẽ của NHTW. Đồng thời, phạm vi hoạt động của tiền ảo thường tương đối hẹp chỉ trong phạm một cùng đồng và dùng cho mục tiêu nhất định (thí dụ, game online). Nói cách khác, tiền ảo mang nhiều đặc điểm của hàng hóa bàn luận hơn là một đồng bạc. Dù rằng vậy, hiện nay tiền ảo đang từng thao tác vững mạnh với loại tiền ảo có thể quy đổi (convertible virtual currency) nhưng chỉ gắn trách nhiệm của công ty phát hành mà ko gắn với phận sự của NHTW và phạm vi hoạt động cũng chỉ ở phạm vi một cùng đồng như nêu trên.
Còn tiền kỹ thuật số hay tiền mã hóa (crytocurrency): được tạo ra bởi những thuật toán mã hóa phức tạp, được thương lượng, bàn thảo hoàn toàn trên môi trường Internet và hiện nay chưa chịu sự điều hành của bất kỳ tư nhân hay đơn vị nào (trừ lúc được NHTW trực tiếp phát hành). Ví dụ điển hình của tiền kỹ thuật số là Bitcoin, Ethereum... Có thể xác định gốc của tiền mã hóa là tiền ảo nhưng đang lớn mạnh để có phổ quát đặc điểm của tiền điện tử như khả năng chuyển đổi thành tiền pháp định, khả năng thanh toán, còn khả năng tích tụ trị giá thì ít hơn (do luôn biến động nhiều)... Mặc dầu vậy, tiền phương pháp số vẫn còn khoảng cách rất xa để trở thành tiền điện tử với lý do quan yếu nhất là sự công nhận của NHTW tất cả các nước. Lúc NHTW tất cả quốc gia không thừa nhận, đồng tiền phương pháp số sẽ không được đảm bảo và ko có khả năng quy đổi ở khuôn khổ rộng như tiền điện tử. Hiện nay tiền kỹ thuật số đang được vững mạnh theo hướng khai thác những lợi thế, Về ưu điểm của công nghệ chuỗi khối - blockchain (như chi phí thương lượng thấp, độ an toàn bảo mật cao, thuận tiện, nhanh chóng...) hơn là theo hướng dùng đồng bạc kỹ thuật số như 1 đồng bạc đích thực.
Một loại tiền khác cũng thường bị hiểu nhầm ấy là tiền di động (mobile money), nghĩ rằng tiền di động và tiền điện tử không giống nhau. Tuy thế, theo định nghĩa của Hiệp hội thông tin di động thế giới (GSMA), Mobile money có thể được hiểu ngắn gọn là tiếp cận nhà cung cấp tài chính qua điện thoại di động. khái niệm này rộng và bao hàm số đông ý nghĩa của nhà cung cấp này, nhất là từ góc độ người dùng. Theo đấy, với thực chất là tiền pháp định, tiền di động có thể hiểu là một dạng thức tiền điện tử do doanh nghiệp (thường là nhà mạng) cung ứng nhà sản xuất trung gian thanh toán phát hành và định danh quý khách chuẩn y cơ sở vật chất dữ liệu thuê bao di động. Dạng thức này chính là ví điện tử trên thuê bao di động, ko cần liên kết với account ngân hàng. Đơn vị vốn đầu tư quốc tế (IFC) cũng cho rằng, mobile money là một dạng tiền điện tử, trong đó các thương lượng thanh toán và nguồn vốn được tiến hành trên điện thoại di động, có thể trực tiếp hoặc không trực tiếp gắn với account nhà băng.
2. Quy định về tiền điện tử tại Việt Nam
Tại Việt Nam, hiện nay vẫn chưa có một văn bản pháp lý nào quy định khái niệm tiền điện tử. Tuy vậy, 1 vài văn bản đã quy định những dạng thức của tiền điện tử gồm ví điện tử, thẻ trả trước… như tại Luật nhà băng Nhà nước (2010), Luật các tổ chức tín dụng (2010), Nghị định số 101/2012/NĐ-CP của Chính phủ về thanh toán không dùng tiền mặt và Nghị định số 80/2016/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung 1 số điều của Nghị định số 101/2012/NĐ-CP, Thông tư số 19/2016/TT-NHNN quy định về hoạt động thẻ nhà băng (được sửa đổi bởi Thông tư số 26/2017/TT-NHNN). Hiện nay, Dự thảo Nghị định quy định về trả tiền ko dùng tiền mặt sửa đổi đã thống nhất đưa ra khái niệm rõ ràng về tiền điện tử:“Tiền điện tử là trị giá tiền tệ lưu trữ trên những dụng cụ điện tử được trả trước bởi quý khách cho ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, doanh nghiệp phân phối nhà cung cấp trung gian thanh toán để thực hiện thương lượng thanh toán và được đảm bảo giá trị tương ứng tại nhà băng, bao gồm: thẻ trả trước, ví điện tử, tiền di động”.
So sánh với các định nghĩa trên toàn cầu, có thể thấy định nghĩa trong dự thảo tương đối thích hợp và có phần dễ hiểu, rõ ràng và dễ phân biệt hơn. Quan yếu hơn là việc hợp nhất đưa cả 3 loại hình tiền điện tử vào văn bản pháp lý không chỉ giúp giới hạn rõ ràng phạm vi của tiền điện tử mà còn giúp công việc quản lý được hợp nhất về một mai mối là NHNN, trong khoảng đấy lấp được lỗ hổng trong công tác quản lý đối với mobile money hiện vẫn đang để trống.
song song, những quy định trong dự thảo can dự đến đơn vị phi nhà băng cũng giúp phân biệt rõ doanh nghiệp phát hành tiền điện tử hợp pháp (được cấp phép, giám sát hoạt động) với công ty hoạt động ko phép, bất hợp pháp. Qua đấy, giúp phân biệt rõ giữa tiền điện tử “hợp pháp” với tiền ảo, tiền điện tử “bất hợp pháp”, giúp những cơ quan có thẩm quyền trong ngăn đề phòng các hành vi tội phạm trong ngành này vốn dĩ diễn biến phức tạp thời kì qua.
Nắm bắt xu thế, cập nhật thông báo về đường ema tại Việt Nam