09-10-2021, 01:19 PM
Xác định cha mẹ con được quy dịnh như thế nào?
Khái niệm cha, mẹ, con là gì? Tại sao cần phải xác định cha, mẹ, con? Hiện nay, cơ quan nào có thẩm quyền xác định cha, mẹ con.
Khái niệm cha, mẹ, con
Thông thường chúng ta thường hay nghĩ quan hệ cha, mẹ, con ruột với nhau nghĩa là giữa họ có mối quan hệ huyết thống, tức người con được người cha, người mẹ của mình sinh ra mình. Tuy nhiên, về mặt pháp lý mối quan hệ này chỉ được pháp luật thừa nhận chính thức và bảo vệ khi gắn liền với sự kiện pháp lý (sự kiện sinh đẻ). Nghĩa là quan hệ giữa cha, mẹ và con về mặt pháp lý chỉ được phát sinh khi được sự chứng nhận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Theo đó, mối quan hệ này muốn được thừa nhận thì phải thực hiện thông qua những thủ tục pháp lý nhất định. Do đó, cha đẻ, mẹ đẻ trong mối quan hệ với con được xem là người trực tiếp sinh ra người con đó và có quyền và nghĩa vụ theo quy định của pháp luật. Con đẻ trong mối quan hệ với cha mẹ là người được cha mẹ sinh ra nên cũng có quyền và nghĩa vụ theo quy định của pháp luật.
Lưu ý: Đối với một số trường hợp đặc biệt thì con còn được xác định trong một số trường hợp như:
Con trong giá thú (con có cha mẹ đăng ký kết hôn hợp pháp)
Con ngoài giá thú (con có cha mẹ không đăng ký kết hôn hợp pháp)
Tìm hiểu thêm: chia tài sản ly hôn có yếu tố nước ngoài
![[Image: 20190806_045716_015670_kham.max-1800x1800.jpg]](https://suckhoe123.vn/uploads/suc-khoe/2021_05/20190806_045716_015670_kham.max-1800x1800.jpg)
Các trường hợp xác định cha, mẹ, con
Xác định cha mẹ con khi cha mẹ có hôn nhân hợp pháp
Việc xác định cha, mẹ, con trong trường hợp cha mẹ có hôn nhân hợp pháp được căn cứ vào các yếu tố sau:
Thứ nhất, căn cứ vào thời kỳ hôn nhân
Theo quy định tại khoản 13 Điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 thì thời kỳ hôn nhân là khoảng thời gian tồn tại quan hệ vợ chồng, kể từ ngày đăng ký kết hôn đến ngày chấm dứt hôn nhân.
Thời điểm bắt đầu thời kỳ hôn nhân là thời điểm hai bên cùng ký vào giấy chứng nhận đăng ký kết hôn.
Thời điểm chấm dứt hôn nhân là thời điểm khi có một trong các sự kiện sau:
+ Chấm dứt hôn nhân do vợ hoặc chồng chết.
+ Chấm dứt hôn nhân khi có quyết định của tòa án tuyên bố vợ hoặc chồng chết.
+ Chấm dứt hôn nhân do ly hôn
Thứ hai, căn cứ vào sự kiện sinh đẻ
Con sinh ra trong thời kỳ hôn nhân hoặc do người vợ có thai trong thời kỳ hôn nhân là con chung của vợ chồng.
Thứ ban, căn cứ vào sự thừa nhận của cha mẹ và con
Đây là trường hợp đặc biệt chỉ áp dụng trong trường hợp người vợ sinh con trước ngày đăng ký kết hôn nhưng sau đó thực hiện đăng ký kết hôn và hai người cùng thừa nhận con chung đã sinh trước đó.
Có thể bạn quan tâm: thủ tục ly hôn đơn phương có yếu tố nước ngoài
Xác định cha mẹ con khi cha mẹ không có hôn nhân hợp pháp
Căn cứ vào quá trình mang thai của người vợ
Việc này được xác định dựa trên thời điểm thụ thai, mang thai và thời điểm sinh con. Thời gian mang thai và thụ thai thường không giống nhau giữa những người phụ nữ. Do đó để xác định được thời gian mang thai phải căn cứ vào thời điểm sinh con; thời điểm thụ thai phải xác định vào thời điểm khi đứa trẻ được ra đời để tính ngược trở lại.
Căn cứ vào khoảng thời gian quan hệ tình dục
Sau khi xác định được thời điểm thụ thai, sẽ phải xác định trong khoảng thời gian có thể thụ thai thì hai bên nam nữ có quan hệ với nhau hay không? Việc này nhằm tính toán chính xác hơn mối quan hệ cha, mẹ con trên thực tế.
Căn cứ vào mối quan hệ trên thực tế
Tức là sự thừa nhận hoặc phủ nhận quan hệ cha, mẹ, bằng các hành vi của mình đối với con như chăm sóc, nuôi dưỡng trên thực tế.
Xác định cha mẹ con trong trường hợp sinh con bằng phương pháp khoa học
Căn cứ vào thời kỳ hôn nhân của cha mẹ
Thời kỳ hôn nhân không chỉ là căn cứ để xác định cha, mẹ, con được sinh ra bằng phương pháp hỗ trợ sinh sản mà còn là điều kiện bắt buộc để áp dụng biện pháp hỗ trợ sinh sản. Có thể thấy rằng thời kỳ hôn nhân là một căn cứ quan trọng nhất để xác định tư cách người cha người mẹ đối với đứa con được sinh ra theo phương pháp này.
Căn cứ vào sự tự nguyện của của các chủ thể
Khác với sự thừa nhận con sinh ra bằng đường tự nhiên, trong trường hợp này các chủ thể phải thể hiện ý chí của mình ngay từ thời điểm bắt đầu tiến hành. Điều này nhằm ràng buộc trách nhiệm và là một trong những căn cứ quan trọng xác định quan hệ cha mẹ và con trong tương lai (thể hiện sự tự nguyện tiến hành biện pháp hỗ trợ sinh sản bằng văn bản). Đảm bảo sự tự nguyện sẽ là cơ sở để xác định trách nhiệm của từng chủ thể đối với đứa con trong tương lai.
Căn cứ vào sự kiện sinh đẻ
Trong trường hợp người phụ nữ sống độc thân mà sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản thì người phụ nữ đó là mẹ của con được sinh ra. Việc xác định cha mẹ con dựa vào sự tự nguyện của người phụ nữ này (cam kết bằng văn bản). Vì vậy trong trường hợp này chỉ có quan hệ mẹ con duy nhất.
Việc xác định cha mẹ con bằng phương pháp này còn dựa vào quan hệ hôn nhân của cặp vợ chồng vô sinh, sự kiện sinh đẻ, cần phải kèm theo các điều kiện nghiêm ngặt của quá trình thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản được áp dụng. Đứa trẻ đó có thể mang gen của cả cha lẫn mẹ có thể mang gen chỉ của cha hoặc mẹ thậm chí là không mang gen của cha và mẹ.
Pháp luật quy định không tồn tại quyền và nghĩa vụ pháp lý nào giữa người cho tinh trùng, cho noãn, cho phôi với đứa trẻ mà quyền này được thừa nhận đối với người cha, mẹ không thể sinh con.
Xác định cha, mẹ trong trường hợp mang thai hộ vì mục đích nhân đạo
Con sinh ra trong trường hợp mang thai hộ vì mục đích nhân đạo là con chung của vợ chồng nhờ mang thai hộ kể từ thời điểm con được sinh ra.
Xem thêm: giành quyền nuôi con trên 3 tuổi
Cơ quan có thẩm quyền xác định cha, mẹ, con
Căn cứ theo quy định tại Điều 101 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 thì thẩm quyền giải quyết việc xác định cha, mẹ, con được quy định như sau:
Cơ quan đăng ký hộ tịch có thẩm quyền xác định cha, mẹ, con theo quy định của pháp luật về hộ tịch (trong trường hợp không có tranh chấp).
Đối với trường hợp có tranh chấp hoặc người được yêu cầu xác định là cha, mẹ, con đã chết và trường hợp trường hợp sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản thì Tòa án có thẩm quyền giải quyết việc xác định cha, mẹ, con.
Quyết định của Tòa án về xác định cha, mẹ, con phải được gửi cho cơ quan đăng ký hộ tịch để ghi chú theo quy định của pháp luật về hộ tịch; Các bên trong quan hệ xác định cha, mẹ, con và cá nhân, cơ quan, tổ chức có liên quan theo quy định của pháp luật.
Theo quy định tại Điều 28 Bộ luật tố tụng dân sự 2015 thì tranh chấp về xác định cha, mẹ cho con hoặc xác định con cho cha, mẹ thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án.
Thông thường thì Tòa án cấp huyện có thẩm quyền giải quyết, trừ trường hợp có yếu tố nước ngoài và pháp luật có quy định khác.
Khái niệm cha, mẹ, con là gì? Tại sao cần phải xác định cha, mẹ, con? Hiện nay, cơ quan nào có thẩm quyền xác định cha, mẹ con.
Khái niệm cha, mẹ, con
Thông thường chúng ta thường hay nghĩ quan hệ cha, mẹ, con ruột với nhau nghĩa là giữa họ có mối quan hệ huyết thống, tức người con được người cha, người mẹ của mình sinh ra mình. Tuy nhiên, về mặt pháp lý mối quan hệ này chỉ được pháp luật thừa nhận chính thức và bảo vệ khi gắn liền với sự kiện pháp lý (sự kiện sinh đẻ). Nghĩa là quan hệ giữa cha, mẹ và con về mặt pháp lý chỉ được phát sinh khi được sự chứng nhận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Theo đó, mối quan hệ này muốn được thừa nhận thì phải thực hiện thông qua những thủ tục pháp lý nhất định. Do đó, cha đẻ, mẹ đẻ trong mối quan hệ với con được xem là người trực tiếp sinh ra người con đó và có quyền và nghĩa vụ theo quy định của pháp luật. Con đẻ trong mối quan hệ với cha mẹ là người được cha mẹ sinh ra nên cũng có quyền và nghĩa vụ theo quy định của pháp luật.
Lưu ý: Đối với một số trường hợp đặc biệt thì con còn được xác định trong một số trường hợp như:
Con trong giá thú (con có cha mẹ đăng ký kết hôn hợp pháp)
Con ngoài giá thú (con có cha mẹ không đăng ký kết hôn hợp pháp)
Tìm hiểu thêm: chia tài sản ly hôn có yếu tố nước ngoài
Các trường hợp xác định cha, mẹ, con
Xác định cha mẹ con khi cha mẹ có hôn nhân hợp pháp
Việc xác định cha, mẹ, con trong trường hợp cha mẹ có hôn nhân hợp pháp được căn cứ vào các yếu tố sau:
Thứ nhất, căn cứ vào thời kỳ hôn nhân
Theo quy định tại khoản 13 Điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 thì thời kỳ hôn nhân là khoảng thời gian tồn tại quan hệ vợ chồng, kể từ ngày đăng ký kết hôn đến ngày chấm dứt hôn nhân.
Thời điểm bắt đầu thời kỳ hôn nhân là thời điểm hai bên cùng ký vào giấy chứng nhận đăng ký kết hôn.
Thời điểm chấm dứt hôn nhân là thời điểm khi có một trong các sự kiện sau:
+ Chấm dứt hôn nhân do vợ hoặc chồng chết.
+ Chấm dứt hôn nhân khi có quyết định của tòa án tuyên bố vợ hoặc chồng chết.
+ Chấm dứt hôn nhân do ly hôn
Thứ hai, căn cứ vào sự kiện sinh đẻ
Con sinh ra trong thời kỳ hôn nhân hoặc do người vợ có thai trong thời kỳ hôn nhân là con chung của vợ chồng.
Thứ ban, căn cứ vào sự thừa nhận của cha mẹ và con
Đây là trường hợp đặc biệt chỉ áp dụng trong trường hợp người vợ sinh con trước ngày đăng ký kết hôn nhưng sau đó thực hiện đăng ký kết hôn và hai người cùng thừa nhận con chung đã sinh trước đó.
Có thể bạn quan tâm: thủ tục ly hôn đơn phương có yếu tố nước ngoài
Xác định cha mẹ con khi cha mẹ không có hôn nhân hợp pháp
Căn cứ vào quá trình mang thai của người vợ
Việc này được xác định dựa trên thời điểm thụ thai, mang thai và thời điểm sinh con. Thời gian mang thai và thụ thai thường không giống nhau giữa những người phụ nữ. Do đó để xác định được thời gian mang thai phải căn cứ vào thời điểm sinh con; thời điểm thụ thai phải xác định vào thời điểm khi đứa trẻ được ra đời để tính ngược trở lại.
Căn cứ vào khoảng thời gian quan hệ tình dục
Sau khi xác định được thời điểm thụ thai, sẽ phải xác định trong khoảng thời gian có thể thụ thai thì hai bên nam nữ có quan hệ với nhau hay không? Việc này nhằm tính toán chính xác hơn mối quan hệ cha, mẹ con trên thực tế.
Căn cứ vào mối quan hệ trên thực tế
Tức là sự thừa nhận hoặc phủ nhận quan hệ cha, mẹ, bằng các hành vi của mình đối với con như chăm sóc, nuôi dưỡng trên thực tế.
Xác định cha mẹ con trong trường hợp sinh con bằng phương pháp khoa học
Căn cứ vào thời kỳ hôn nhân của cha mẹ
Thời kỳ hôn nhân không chỉ là căn cứ để xác định cha, mẹ, con được sinh ra bằng phương pháp hỗ trợ sinh sản mà còn là điều kiện bắt buộc để áp dụng biện pháp hỗ trợ sinh sản. Có thể thấy rằng thời kỳ hôn nhân là một căn cứ quan trọng nhất để xác định tư cách người cha người mẹ đối với đứa con được sinh ra theo phương pháp này.
Căn cứ vào sự tự nguyện của của các chủ thể
Khác với sự thừa nhận con sinh ra bằng đường tự nhiên, trong trường hợp này các chủ thể phải thể hiện ý chí của mình ngay từ thời điểm bắt đầu tiến hành. Điều này nhằm ràng buộc trách nhiệm và là một trong những căn cứ quan trọng xác định quan hệ cha mẹ và con trong tương lai (thể hiện sự tự nguyện tiến hành biện pháp hỗ trợ sinh sản bằng văn bản). Đảm bảo sự tự nguyện sẽ là cơ sở để xác định trách nhiệm của từng chủ thể đối với đứa con trong tương lai.
Căn cứ vào sự kiện sinh đẻ
Trong trường hợp người phụ nữ sống độc thân mà sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản thì người phụ nữ đó là mẹ của con được sinh ra. Việc xác định cha mẹ con dựa vào sự tự nguyện của người phụ nữ này (cam kết bằng văn bản). Vì vậy trong trường hợp này chỉ có quan hệ mẹ con duy nhất.
Việc xác định cha mẹ con bằng phương pháp này còn dựa vào quan hệ hôn nhân của cặp vợ chồng vô sinh, sự kiện sinh đẻ, cần phải kèm theo các điều kiện nghiêm ngặt của quá trình thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản được áp dụng. Đứa trẻ đó có thể mang gen của cả cha lẫn mẹ có thể mang gen chỉ của cha hoặc mẹ thậm chí là không mang gen của cha và mẹ.
Pháp luật quy định không tồn tại quyền và nghĩa vụ pháp lý nào giữa người cho tinh trùng, cho noãn, cho phôi với đứa trẻ mà quyền này được thừa nhận đối với người cha, mẹ không thể sinh con.
Xác định cha, mẹ trong trường hợp mang thai hộ vì mục đích nhân đạo
Con sinh ra trong trường hợp mang thai hộ vì mục đích nhân đạo là con chung của vợ chồng nhờ mang thai hộ kể từ thời điểm con được sinh ra.
Xem thêm: giành quyền nuôi con trên 3 tuổi
Cơ quan có thẩm quyền xác định cha, mẹ, con
Căn cứ theo quy định tại Điều 101 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 thì thẩm quyền giải quyết việc xác định cha, mẹ, con được quy định như sau:
Cơ quan đăng ký hộ tịch có thẩm quyền xác định cha, mẹ, con theo quy định của pháp luật về hộ tịch (trong trường hợp không có tranh chấp).
Đối với trường hợp có tranh chấp hoặc người được yêu cầu xác định là cha, mẹ, con đã chết và trường hợp trường hợp sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản thì Tòa án có thẩm quyền giải quyết việc xác định cha, mẹ, con.
Quyết định của Tòa án về xác định cha, mẹ, con phải được gửi cho cơ quan đăng ký hộ tịch để ghi chú theo quy định của pháp luật về hộ tịch; Các bên trong quan hệ xác định cha, mẹ, con và cá nhân, cơ quan, tổ chức có liên quan theo quy định của pháp luật.
Theo quy định tại Điều 28 Bộ luật tố tụng dân sự 2015 thì tranh chấp về xác định cha, mẹ cho con hoặc xác định con cho cha, mẹ thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án.
Thông thường thì Tòa án cấp huyện có thẩm quyền giải quyết, trừ trường hợp có yếu tố nước ngoài và pháp luật có quy định khác.