01-04-2022, 04:37 AM
Cũng giống như con người, toàn bộ những loại động vật đều cần ngủ, nhưng mỗi loại động vật sẽ có phương pháp ngủ khác nhau cũng như sự đa dạng của vương quốc động vật vậy. Giấc ngủ luôn là sự sống còn, nên các động vật sẵn sàng thực hiện nhu cầu đấy bất cứ khi nào, bất cứ ở đâu: sống bám trên một cành cây, ngủ lơ lửng dưới nước, miệng há ra hoặc ngủ đứng trên một chân, và cả một ngàn lẻ cách ngủ khác.
- Giấc ngủ của các loài chim
Các loại chim ngủ theo phương pháp bán cầu với một não ngủ trong khi não còn lại thức. Với phương pháp ngủ này cho phép những loại chim tự bảo vệ mình khỏi các kẻ săn mồi. Chim hồng hạc và sếu ngủ đứng trên một chân mà không ngả nghiêng, bởi khớp đầu gối lại có một mẫu xương, làm nhiệm vụ như ròng rọc và cố định chân ở vị trí thẳng đứng. Các nhà khoa học đã nghiên cứu về chim cho rằng tư thế ngủ này giúp một chân được giữ ấm và tiết kiệm năng lượng cho cơ thể.
Ngoài ra những con chim sẻ, quạ, đại bàng, chim Tucan còn bám chặt vào cành cây trong khi ngủ. Ấy là sự thăng bằng hơi vững bền vì chân của các loại chim có móng nhọn và một ngón đối diện giúp cho chúng bám rất chắc vào cành cây. Ngủ ở tư thế này giúp chúng tự bảo vệ: khi một con vật săn mồi đụng đến làm rung cây, chim sẽ thức giấc và bay đi.
- Giấc ngủ của loài cá
Cá có ngủ không là băn khoăn của rất nhiều người, nhưng có nhẽ phù hợp hơn nếu gọi cá là ngơi nghỉ thay vì đi ngủ. Bởi lúc cá ngơi nghỉ, chúng sẽ làm chậm mức độ hoạt động và trao đổi chất, trong khi đấy chúng vẫn đủ tỉnh táo để bảo vệ mình khỏi mối nguy hiểm. Chúng có thể thả thân thể trôi nổi tại chỗ hoặc tìm cho mình một vị trí an toàn trong bùn, cát, san hồ để nghỉ ngơi,...
Phương pháp cá mập ngủ phụ thuộc vào cách thở, bằng cách thở bằng khe mang sẽ giúp cá mập nằm yên bất động trong hang động hoặc dưới đáy biển. Những nhà công nghệ đã quan sát thấy rằng cá mập bước vào hiện trạng nòi ngủ, nhìn nó rất uể oải và tĩnh lặng, đôi mắt khép hờ, vây ngực và vây đuôi nâng thân thể lên khi chúng dùng một tảng đá làm gối.
Con gorilla không sợ thú săn mồi, ngủ ngay trên mặt đất. Bầy khỉ chọn một khu rừng thưa rồi mỗi con bẻ cành cây, lá cây tươi làm giường ngủ qua một đêm… Đúng thật vậy, thế giới về giấc ngủ của động vật thật hấp dẫn và những nhà nghiên cứu vẫn tiếp diễn tìm hiểu thêm mỗi ngày.
- Giấc ngủ của động vật lưỡng cư, bò sát
Trong giấc ngủ, rắn vẫn đưa lưỡi ra vào đều đặn để biết thành phần của không khí chung quanh. Chỉ cần có một vật lạ hoặc con mồi, nó sẽ tỉnh dậy. Ngược lại, ở trong giấc ngủ đông, nó có thể không còn hung hãn nữa, nhưng việc phát hiện rắn trong giấc ngủ đông có thể thành một ác mộng, bởi rắn thường ngủ đông theo tập đoàn để tự bảo vệ. Loài rắn ở Canada có thể ngủ đông với khoảng 10.000 con trong một tổ.
Thằn lằn chọn chỗ đậu lúc ngủ để tối đa hóa sự an toàn cho chúng, chúng có thể ngủ ở trên lá, đầu hướng về con đường mà kẻ săn mồi có thể sử dụng để tiếp cận chúng. Cá sấu cũng có thể nằm hàng giờ không nhúc nhích, mồm há rộng, chẳng phải để cho người đi săn ngắm bắn hay chẳng phải để cho con mồi dại dột, ngu ngốc tưởng ấy là một thân cây chết. Sự thật là nó dùng hệ hô hấp để tạo nên sự thông gió nội tại đặc biệt có ích ở dưới ánh nắng chói chang của mặt trời nhiệt đới. Lúc giấc ngủ tăng quá cao, nó sẽ đi vào giấc ngủ lịm, đồng thời giảm bớt sự chuyển hóa.
![[Image: 2159-ca-sau-12.jpg]](https://demtot365.files.wordpress.com/2022/01/2159-ca-sau-12.jpg)
- Giấc ngủ của động vật có vú
Các loại động vật có vú thuộc loài khác nhau sẽ có quỹ thời gian ngủ khác nhau trong chu kỳ giấc ngủ Rem và giấc ngủ không Rem. Tuy nhiên, tất cả động vật có vú được nghiên cứu cho đến nay đều có tín hiệu của giấc ngủ Rem, tức thị chúng có thể mơ trong khi ngủ giống như con người.
Ở đỉnh cao của sự tiến hóa, giấc ngủ của động vật có vú là tinh vi nhất, từ con chuột cho đến khỉ hình nhân gorilla. Động vật có vú ngủ để phục hồi năng lượng, ý thức và thể chất. Thời lượng giấc ngủ của chúng phụ thuộc vào những nhân tố như tuổi tác, kích thước cơ thể, môi trường, chế độ ăn uống và sự an toàn của chỗ ngủ.
Ngoài ra, giấc ngủ của động vật có vú thường được phân loại làm một pha hoặc nhiều pha trong chu kỳ 24 giờ. Dù vậy, động vật thường có xu hướng ngủ nhiều pha, bởi chúng cần duy trì khả năng nâng cao cảnh giác trước kẻ thù. Nếu những mối đe dọa được giảm thiểu, động vật cũng có thể hưởng thụ giấc ngủ một pha. Chẳng hạn lúc các loài động vật được ngủ trong các chiếc cây hay được bao bọc bởi bầy đàn của mình cho phép chúng cảm thấy được bảo vệ và trải nghiệm giấc ngủ một pha.
Ngủ đông là một trạng thái giống như ngủ của nhiều loài động vật có vú. Động vật ngủ đông để bảo tồn năng lượng lúc có sự thay đổi nhiệt độ hoặc khi nguồn thức ăn trở nên khan hiếm. Thời gian ngủ đông có thể kéo dài hàng tháng, những hoạt động như ăn uống, di chuyển, tiểu tiện, đi ngoài có thể xảy ra nhanh nhất ở trạng thái kích động nhẹ.
Gấu Bắc cực là một động vật cô đơn nhất toàn cầu khi sinh sống tại vùng Bắc cực băng giá. Lúc ngủ đông, nhiệt độ thân thể của gấu gần như không đổi, dù rằng nó sẽ không ăn, uống, tiểu tiện hoặc đi ngoài trong thời lên đến 7 tháng. Loài dơi phải đưa ra quyết định xem nên ngủ hay di cư để tìm nguồn thức ăn cho trong mùa đông này. Để bảo toàn năng lượng, dơi có thể ngủ đông trong 6 tháng cho tới lúc côn trùng quay lại trở lại vào mùa xuân.
Ngay cả ở những loại động vật có vú ở trên cạn, thời lượng ngủ của chúng cũng có sự khác nhau giữa các loài. Trong đó, hươu cao cổ có thời gian ngủ rất ít, trung bình chỉ ngủ khoảng 4,6 giờ mỗi ngày, một pha ngủ của chúng thường khá ngắn, chỉ kéo dài khoảng 35 phút hoặc ngắn hơn.
Đại đa số loại động vật này có xu thế ngủ vào ban đêm, đặc biệt hươu cao cổ có thể ngủ đứng hoặc ngủ nằm, tư thế đặc biệt tế nhị với loài hươu cao cổ, đôi khi nó phải đặt đầu, cổ lên một cành cây hoặc lên lưng. Tương tự hươu cao cổ và voi, ngựa là loại động vật có vú ngủ không nhiều và chúng có thể ngủ đứng.
Những con chó lại dành hơn một ba thời gian trong ngày để ngủ. 21% Thời gian còn lại trong ngày của nó cũng ở trong trạng thái buồn ngủ và sẵn sàng chợp mắt ngay lập tức. Hay dơi nhỏ cũng là một loài ngủ lâu khi dành khoảng 20 giờ mỗi ngày, một phần thời gian đó được dành cho hiện trạng say sưa hoặc ngủ đông.
Voi cũng là một loại động vật có thời gian ngủ rất ít, một số nghiên cứu đã ghi lại tổng thời gian ngủ của nó chỉ khoảng 2 giờ mỗi ngày. Những nhà kỹ thuật có thể phát hiện ra voi đang ngủ lúc thân của nó ngừng chuyển động, thậm chí nhiều nghiên cứu đã quan sát thấy các con voi vận động trong sắp 2 ngày mà không hề ngủ. Voi cũng tương tự như hươu cao cổ chỉ ngủ vài giờ mỗi ngày bởi kích thước cơ thể khổng lồ của chúng.
Hải mã cũng tương tự dơi biển, có thể ngủ từ 19,4 đến 20,5 giờ mỗi ngày. Chúng ta có thể ngủ trong nước và ở trên cạn, dù vậy nó có thể ngủ lâu hơn lúc ở trên cạn. Khi hải mã ngủ ở dưới nước, nó thường nằm ở dưới đáy, nổi dọc theo bề mặt hoặc dựa vào vật gì ấy lúc ở tư thế đứng. Ngoài ra, nó thậm chí có thể móc ngà của mình lên tảng băng và ngủ trong tư thế này. Tương tự voi, hải mã có thể di chuyển nhiều ngày mà không ngủ, chúng có thể bơi tới 84 giờ trước.
Cá nhà táng cũng là động vật biển có tư thế ngủ độc đáo, các nhà kỹ thuật tỷ mỉ đã xác nhận rằng chúng có thể ngủ mà không phản ứng gì với một con tàu đi ngang qua cho tới khi con tàu va vào chúng. Cá heo, chó biển, cá heo biển là động vật có vú sống ở dưới biển ngủ theo hình thức bán cầu não. Trong khi ngủ sẽ có một bên não hoạt động, một bên não sẽ ngủ, điều này cho phép chúng phục hồi năng lượng nhưng vẫn đề phòng được những mối đe dọa tiềm tàng hoặc bơi khi ngủ.
>>> Tìm hiểu thêm:
- Giấc ngủ của các loài chim
Các loại chim ngủ theo phương pháp bán cầu với một não ngủ trong khi não còn lại thức. Với phương pháp ngủ này cho phép những loại chim tự bảo vệ mình khỏi các kẻ săn mồi. Chim hồng hạc và sếu ngủ đứng trên một chân mà không ngả nghiêng, bởi khớp đầu gối lại có một mẫu xương, làm nhiệm vụ như ròng rọc và cố định chân ở vị trí thẳng đứng. Các nhà khoa học đã nghiên cứu về chim cho rằng tư thế ngủ này giúp một chân được giữ ấm và tiết kiệm năng lượng cho cơ thể.
Ngoài ra những con chim sẻ, quạ, đại bàng, chim Tucan còn bám chặt vào cành cây trong khi ngủ. Ấy là sự thăng bằng hơi vững bền vì chân của các loại chim có móng nhọn và một ngón đối diện giúp cho chúng bám rất chắc vào cành cây. Ngủ ở tư thế này giúp chúng tự bảo vệ: khi một con vật săn mồi đụng đến làm rung cây, chim sẽ thức giấc và bay đi.
- Giấc ngủ của loài cá
Cá có ngủ không là băn khoăn của rất nhiều người, nhưng có nhẽ phù hợp hơn nếu gọi cá là ngơi nghỉ thay vì đi ngủ. Bởi lúc cá ngơi nghỉ, chúng sẽ làm chậm mức độ hoạt động và trao đổi chất, trong khi đấy chúng vẫn đủ tỉnh táo để bảo vệ mình khỏi mối nguy hiểm. Chúng có thể thả thân thể trôi nổi tại chỗ hoặc tìm cho mình một vị trí an toàn trong bùn, cát, san hồ để nghỉ ngơi,...
Phương pháp cá mập ngủ phụ thuộc vào cách thở, bằng cách thở bằng khe mang sẽ giúp cá mập nằm yên bất động trong hang động hoặc dưới đáy biển. Những nhà công nghệ đã quan sát thấy rằng cá mập bước vào hiện trạng nòi ngủ, nhìn nó rất uể oải và tĩnh lặng, đôi mắt khép hờ, vây ngực và vây đuôi nâng thân thể lên khi chúng dùng một tảng đá làm gối.
Con gorilla không sợ thú săn mồi, ngủ ngay trên mặt đất. Bầy khỉ chọn một khu rừng thưa rồi mỗi con bẻ cành cây, lá cây tươi làm giường ngủ qua một đêm… Đúng thật vậy, thế giới về giấc ngủ của động vật thật hấp dẫn và những nhà nghiên cứu vẫn tiếp diễn tìm hiểu thêm mỗi ngày.
- Giấc ngủ của động vật lưỡng cư, bò sát
Trong giấc ngủ, rắn vẫn đưa lưỡi ra vào đều đặn để biết thành phần của không khí chung quanh. Chỉ cần có một vật lạ hoặc con mồi, nó sẽ tỉnh dậy. Ngược lại, ở trong giấc ngủ đông, nó có thể không còn hung hãn nữa, nhưng việc phát hiện rắn trong giấc ngủ đông có thể thành một ác mộng, bởi rắn thường ngủ đông theo tập đoàn để tự bảo vệ. Loài rắn ở Canada có thể ngủ đông với khoảng 10.000 con trong một tổ.
Thằn lằn chọn chỗ đậu lúc ngủ để tối đa hóa sự an toàn cho chúng, chúng có thể ngủ ở trên lá, đầu hướng về con đường mà kẻ săn mồi có thể sử dụng để tiếp cận chúng. Cá sấu cũng có thể nằm hàng giờ không nhúc nhích, mồm há rộng, chẳng phải để cho người đi săn ngắm bắn hay chẳng phải để cho con mồi dại dột, ngu ngốc tưởng ấy là một thân cây chết. Sự thật là nó dùng hệ hô hấp để tạo nên sự thông gió nội tại đặc biệt có ích ở dưới ánh nắng chói chang của mặt trời nhiệt đới. Lúc giấc ngủ tăng quá cao, nó sẽ đi vào giấc ngủ lịm, đồng thời giảm bớt sự chuyển hóa.
- Giấc ngủ của động vật có vú
Các loại động vật có vú thuộc loài khác nhau sẽ có quỹ thời gian ngủ khác nhau trong chu kỳ giấc ngủ Rem và giấc ngủ không Rem. Tuy nhiên, tất cả động vật có vú được nghiên cứu cho đến nay đều có tín hiệu của giấc ngủ Rem, tức thị chúng có thể mơ trong khi ngủ giống như con người.
Ở đỉnh cao của sự tiến hóa, giấc ngủ của động vật có vú là tinh vi nhất, từ con chuột cho đến khỉ hình nhân gorilla. Động vật có vú ngủ để phục hồi năng lượng, ý thức và thể chất. Thời lượng giấc ngủ của chúng phụ thuộc vào những nhân tố như tuổi tác, kích thước cơ thể, môi trường, chế độ ăn uống và sự an toàn của chỗ ngủ.
Ngoài ra, giấc ngủ của động vật có vú thường được phân loại làm một pha hoặc nhiều pha trong chu kỳ 24 giờ. Dù vậy, động vật thường có xu hướng ngủ nhiều pha, bởi chúng cần duy trì khả năng nâng cao cảnh giác trước kẻ thù. Nếu những mối đe dọa được giảm thiểu, động vật cũng có thể hưởng thụ giấc ngủ một pha. Chẳng hạn lúc các loài động vật được ngủ trong các chiếc cây hay được bao bọc bởi bầy đàn của mình cho phép chúng cảm thấy được bảo vệ và trải nghiệm giấc ngủ một pha.
Ngủ đông là một trạng thái giống như ngủ của nhiều loài động vật có vú. Động vật ngủ đông để bảo tồn năng lượng lúc có sự thay đổi nhiệt độ hoặc khi nguồn thức ăn trở nên khan hiếm. Thời gian ngủ đông có thể kéo dài hàng tháng, những hoạt động như ăn uống, di chuyển, tiểu tiện, đi ngoài có thể xảy ra nhanh nhất ở trạng thái kích động nhẹ.
Gấu Bắc cực là một động vật cô đơn nhất toàn cầu khi sinh sống tại vùng Bắc cực băng giá. Lúc ngủ đông, nhiệt độ thân thể của gấu gần như không đổi, dù rằng nó sẽ không ăn, uống, tiểu tiện hoặc đi ngoài trong thời lên đến 7 tháng. Loài dơi phải đưa ra quyết định xem nên ngủ hay di cư để tìm nguồn thức ăn cho trong mùa đông này. Để bảo toàn năng lượng, dơi có thể ngủ đông trong 6 tháng cho tới lúc côn trùng quay lại trở lại vào mùa xuân.
Ngay cả ở những loại động vật có vú ở trên cạn, thời lượng ngủ của chúng cũng có sự khác nhau giữa các loài. Trong đó, hươu cao cổ có thời gian ngủ rất ít, trung bình chỉ ngủ khoảng 4,6 giờ mỗi ngày, một pha ngủ của chúng thường khá ngắn, chỉ kéo dài khoảng 35 phút hoặc ngắn hơn.
Đại đa số loại động vật này có xu thế ngủ vào ban đêm, đặc biệt hươu cao cổ có thể ngủ đứng hoặc ngủ nằm, tư thế đặc biệt tế nhị với loài hươu cao cổ, đôi khi nó phải đặt đầu, cổ lên một cành cây hoặc lên lưng. Tương tự hươu cao cổ và voi, ngựa là loại động vật có vú ngủ không nhiều và chúng có thể ngủ đứng.
Những con chó lại dành hơn một ba thời gian trong ngày để ngủ. 21% Thời gian còn lại trong ngày của nó cũng ở trong trạng thái buồn ngủ và sẵn sàng chợp mắt ngay lập tức. Hay dơi nhỏ cũng là một loài ngủ lâu khi dành khoảng 20 giờ mỗi ngày, một phần thời gian đó được dành cho hiện trạng say sưa hoặc ngủ đông.
Voi cũng là một loại động vật có thời gian ngủ rất ít, một số nghiên cứu đã ghi lại tổng thời gian ngủ của nó chỉ khoảng 2 giờ mỗi ngày. Những nhà kỹ thuật có thể phát hiện ra voi đang ngủ lúc thân của nó ngừng chuyển động, thậm chí nhiều nghiên cứu đã quan sát thấy các con voi vận động trong sắp 2 ngày mà không hề ngủ. Voi cũng tương tự như hươu cao cổ chỉ ngủ vài giờ mỗi ngày bởi kích thước cơ thể khổng lồ của chúng.
Hải mã cũng tương tự dơi biển, có thể ngủ từ 19,4 đến 20,5 giờ mỗi ngày. Chúng ta có thể ngủ trong nước và ở trên cạn, dù vậy nó có thể ngủ lâu hơn lúc ở trên cạn. Khi hải mã ngủ ở dưới nước, nó thường nằm ở dưới đáy, nổi dọc theo bề mặt hoặc dựa vào vật gì ấy lúc ở tư thế đứng. Ngoài ra, nó thậm chí có thể móc ngà của mình lên tảng băng và ngủ trong tư thế này. Tương tự voi, hải mã có thể di chuyển nhiều ngày mà không ngủ, chúng có thể bơi tới 84 giờ trước.
Cá nhà táng cũng là động vật biển có tư thế ngủ độc đáo, các nhà kỹ thuật tỷ mỉ đã xác nhận rằng chúng có thể ngủ mà không phản ứng gì với một con tàu đi ngang qua cho tới khi con tàu va vào chúng. Cá heo, chó biển, cá heo biển là động vật có vú sống ở dưới biển ngủ theo hình thức bán cầu não. Trong khi ngủ sẽ có một bên não hoạt động, một bên não sẽ ngủ, điều này cho phép chúng phục hồi năng lượng nhưng vẫn đề phòng được những mối đe dọa tiềm tàng hoặc bơi khi ngủ.
>>> Tìm hiểu thêm: