Bạn có thể yêu một ai đó nhưng lại không tôn trọng họ hay không ?
rubiru > 06-14-2012, 09:26 AM
Sự tôn trọng ( respect ) dường như có vẻ khác biệt và thậm chí là đối lập với tình yêu lãng mạn ( romantic love ). Trong khi sự tôn trọng bao gồm 1 khoảng cách giữa bạn và người bạn tôn trọng thì tình yêu lãng mạn bao gồm sự thân mật gần gũi và thậm chí là cảm giác đồng nhất với người mình yêu. Tuy vậy, nhiều người cho rằng sự tôn trọng là một trong những yếu tố quan trọng nhất của tình yêu. Mặc dù có những bằng chứng cho thấy rằng chúng ta có thể tôn trọng một ai đó nhưng không hề yêu họ; nhưng nó lại không có bằng chứng rõ ràng về việc liệu chúng ta có thể yêu 1 ai đó nhưng lại không tôn trọng họ.
Liệu tình yêu và sự tôn trọng có đi liền với nhau không ? Sự tôn trọng cực kỳ quan trọng cho những người đang ở trong mối quan hệ yêu đương , ví dụ như trong hôn nhân, nhưng liệu sự tôn trọng có phải là 1 bộ phận trọn vẹn của sự trải nghiệm tình yêu thật sự ?
Thật dễ dàng để nhận thấy 1 người nào đó có thể tôn trọng 1 ai đó mà không nhất thiết phải yêu họ. Nhưng vế đảo ngược của câu trên có đúng không : Bạn có thể yêu 1 người mà không tôn trọng người đó ? Câu trả lời ở đây : điều đó rất khó.
Sự phức tạp trong trải nghiệm về tình yêu lãng mạn bao gồm cả hai thành tố là tình bạn ( friendship ) và ham muốn tình dục ( sexual desire ). Tình bạn bao gồm sự đánh giá cao về tính cách của bạn mình (praiseworthiness)- đó là , những nét tính cách tích cực của người đó. Trong khi ham muốn tình dục thì lại bao gồm sự hấp dẫn thể xác (the pattern of attractiveness). Sự tôn trọng thì có liên quan đến sự đánh giá cao về tính cách đối phương. Tình bạn có thể được tạo nên mà không cần có yếu tố tình dục ( trừ những hiện tượng được gọi là friends with benefits), và tình dục thì có thể được tiến hành mà không cần yếu tố tình bạn.
Tình yêu lãng mạn có buộc phải bao gồm sự tôn trọng ?
Trong 1 bài hát của Britney Spears :” Anh ấy là kẻ sát nhân ... nhưng tôi yêu anh, 1 kẻ sát nhân , kiểu tình yêu này là phi lý, nó thuộc về thể xác”.
Bài hát kể về tình yêu của 1 cô gái với 1 kẻ sát nhân, tình yêu này hoàn toàn dựa vào khao khát nhục dục. Tình yêu kiểu này không có chỗ cho sự tôn trọng.
Theo quan điểm của tôi, tình yêu lãng mạn phải bao gồm cả 2 thành tố là sự đánh giá cao tính cách đối phương ( ám chỉ về sự tôn trọng ) và ham muốn tình dục. Trong trường hợp của tình yêu mê đắm thì chúng ta thường lẫn lộn giữa 2 thành tố này.
Giống như tình yêu, sự tôn trọng là 1 thái độ liên tục ( ongoing attitude ) đối với người khác. Tình yêu và sự tôn trọng không thể được bộc lộ, thể hiện trong một vài phút đồng hồ và sau đó thì mất đi. Còn tình dục thì lại có bản chất khác- nó có sự mở đầu , đoạn giữa và kết thúc và tất cả những giai đoạn trên có thể xuất hiện trong 1 khoảng thời gian rất ngắn.
Sự tôn trọng là 1 thái độ sống và nó không phải là 1 cảm xúc. Nó hướng đến đối tác- người đáng tin, thận trọng và chấp nhận. Sự tôn trọng là 1 yếu tố có khả năng dự đoán cao về sự thỏa mãn trong 1 mối quan hệ hơn là những yếu tố như tình yêu, sự yêu thích và sự gắn bó ( theo nghiên cứu của ( Frei & Shaver, 2002). Sự tôn trọng, bao gồm cả sự quan tâm và sự bình đẳng , thuộc về nhóm thái độ như : sự tự chủ, có qua có lại (reciprocity), sự nuôi dưỡng và phát triển bản thân.
Việc tồn tại 1 khoảng cách nhất định giữa 2 người tôn trọng nhau sẽ cho phép người bạn đời được sống cuộc sống mà cô/anh ấy mơ ước và sự tôn trọng đánh giá cao con người thật của cô/anh ấy, Sự tôn trọng cho phép cô ấy có khoảng không gian cá nhân, xứng đáng của riêng cô ấy.
Còn ham muốn tình dục thì không bao gồm sự tôn trọng , nó hướng đến sự phá vỡ khoảng cách và ranh giới giữa 2 người.
Tình yêu lãng mạn bao gồm cả 2 yếu tố, đó là 1 khoảng cách cá nhân phù hợp , tôn trọng nhau và sự thân mật gần gũi về cảm xúc.
John Gottman, được biết đến qua những nghiên cứu về sự ổn định trong hôn nhân và những phân tích về mối quan hệ, đã lưu ý rằng phần lớn những cặp đôi muốn duy trì 2 điều chính từ cuộc hôn nhân của họ - là tình yêu và sự tôn trọng. Và quả thật, sự coi thường (contempt) – trái ngược với sự tôn trọng – là 1 trong những chỉ báo dự đoán quan trọng về khả năng ly dị. Những nghiên cứu khác liệt kê sự tôn trọng là 1 trong 4 giá trị cốt lõi của mối quan hệ, những giá trị khác là sự cam kết, thân mật ( intimacy ) và sự tha thứ. Nghiên cứu khác thì tìm thấy rằng con người thường đề cập đến sự tôn trọng ngay lập tức khi được hỏi về lý do tại sao mối quan hệ của họ tốt đẹp hoặc tệ hại, và sự tôn trọng là 1 trong 5 điều thường được đề cập nhất – những điều khác đó là sự chấp nhận, tin tưởng, trung thực và chung thủy.
Sự tôn trọng gắn liền chặt chẽ với sự thỏa mãn trong mối quan hệ. Sự không tôn trọng là sự thể hiện mạnh mẽ của việc không còn tình yêu trong các cuộc hôn nhân. Sự tôn trọng ám chỉ về quyền của chúng ta được đối xử theo cách thức giúp nâng cao lòng tự trọng tích cực của chúng ta.
Immanuel Kant : Tình yêu khuyến khích con người tiến lại gần nhau hơn, trong khi sự tôn trọng khuyến khích con người giữ khoảng cách với người khác.
Sự tôn trọng bao gồm niềm tin rẳng có điều gì đó ở đối tượng khiến đối tượng đó xứng đáng với 1 sự chú ý đặc biệt và hành động đặc biệt.
Kết luận
Sự tôn trọng là 1 bộ phận thiết yếu của tình yêu lãng mạn, nhưng nó cũng có thể tồn tại khi mối quan hệ không có tình yêu. Mặc dù sự tôn trọng có yếu tố về khoảng cách, nó vẫn là 1 phần của tình yêu lãng mạn.
Những điều đã nói ở trên có thể được tóm gọn trong lời nói sau :” Cho dù tôi không yêu bạn , tôi vẫn tôn trọng bạn, và chừng đó có thể là đủ để cho phép chúng ta vượt qua những khó khăn hiện tại.”
Tham khảo sách “In the name of love” – Aaron Ben Zeev