Cách nào để khắc phục học lệch, bạo lực học đường?
Trong kỳ họp Quốc hội vừa qua, ngoài những câu hỏi được chất vấn trực tiếp tại hội trường, rất nhiều ĐBQH đã gửi các câu hỏi chất vấn bằng văn bản tới Bộ GDĐT về các vấn đề bức xúc trong xã hội, trong đó có nạn học lệch, bạo lực học đường trong học sinh.
Có vấn đề trong cả cách dạy cũng như biên soạn SGK
ĐBQH Trần Minh Diệu (tỉnh Quảng Bình) đặt vấn đề: Kết quả của các kỳ thi tốt nghiệp THPT trong những năm vừa qua và kết quả thi môn Lịch sử trong kỳ thi tuyển sinh vào ĐH là những biểu hiện không bình thường về chất lượng dạy học của ngành học phổ thông hiện nay.
Bộ GDĐT cho biết, riêng đối với môn học Lịch sử, kết quả kỳ thi tuyển sinh vào ĐH, CĐ năm 2011 vừa qua không cao có cả nguyên nhân chủ quan và khách quan. Nguyên nhân chủ quan là do cách dạy, cách học, cách thi chưa thực sự có hiệu quả; cách biên soạn chương trình và SGK Lịch sử còn có những chỗ chưa thật phù hợp, chưa sát thực tế; phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá chưa thật sự hấp dẫn và khoa học, chưa cuốn hút học sinh.
Bên cạnh đó, những ảnh hưởng khách quan từ thực tiễn cuộc sống và bối cảnh xã hội trong những năm gần đây (như một số sinh viên học các chuyên ngành khoa học xã hội khi ra trường không dễ tìm việc làm hoặc có việc làm thì lương thấp, cuộc sống khó khăn,…) đã tác động không nhỏ đến mục đích, động cơ, hứng thú của người học, người dạy. Điều này đã được báo chí và nhiều nhà nghiên cứu phản ánh, lên tiếng.
Nhận thức được những khó khăn và những hạn chế về chất lượng dạy học nói chung, chất lượng môn Lịch sử và các môn khoa học xã hội nói riêng, thời gian vừa qua Bộ đã thực hiện nhiều giải pháp chỉ đạo cải tiến dạy và học ở trường phổ thông, trong đó chú trọng với các bộ môn khoa học xã hội. Cụ thể, từ năm 2008 đến nay, Bộ đã tổ chức một số hội nghị chuyên ngành như: Hội nghị về hướng dẫn biên soạn và giảng dạy Lịch sử địa phương tại Lâm Đồng; Hội nghị kiểm tra đánh giá thúc đẩy đổi mới phương pháp dạy học các môn ngữ văn, Lịch sử, Địa lý tại Cần Thơ; Hội nghị đánh giá sâu môn giáo dục công dân tại Đà Lạt... để chỉ ra những vấn đề cốt lõi như hạn chế của chương trình, SGK, phương pháp soạn bài, giảng bài, kiểm tra, đánh giá học sinh, đặc biệt, đi tìm nguyên nhân vì sao chất lượng dạy và học của từng môn khoa học xã hội chưa cao.
Bộ GDĐT tiếp tục chỉ đạo toàn ngành đẩy mạnh việc đổi mới phương pháp dạy học, khuyến khích các mô hình đổi mới phương pháp dạy học bộ môn Lịch sử, Giáo dục công dân, nhân rộng các giờ dạy mẫu, hiệu quả cao tới tất cả các trường trong khối, cấp học trên địa bàn tỉnh, thành phố từng bước nâng cao chất lượng dạy học các môn khoa học xã hội trong cả nước.
Trước mắt, Bộ đã hướng dẫn thực hiện có hiệu quả việc điều chỉnh những bất hợp lý trong chương trình, sách giáo khoa theo hướng tinh giảm nội dung, dành nhiều cơ hội cho giáo viên được chủ động, sáng tạo trong quá trình dạy học. Bên cạnh đó, Bộ tích cực chỉ đạo đổi mới việc kiểm tra, đánh giá cả trong kiểm tra thường xuyên, kiểm tra định kì cũng như thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH, CĐ theo hướng: Giảm yêu cầu phải nhớ máy móc nhiều con số, sự kiện; Khuyến khích các suy nghĩ độc lập có liên quan đến đánh giá các sự kiện, các bài học lịch sử, qua đó rèn luyện năng lực tư duy, bồi dưỡng niềm tự hào, tình yêu quê hương, đất nước và năng lực giải quyết các vấn đề của cuộc sống cho học sinh.
Vẫn “né” bạo lực học đường?
ĐBQH Nguyễn Thành Tâm (tỉnh Tây Ninh) chất vấn thẳng thắn: Bộ đã làm gì để cải thiện chất lượng, hiệu quả giảng dạy các môn học xã hội trong trường phổ thông, nhất là các môn học Lịch sử, Giáo dục công dân, Đạo đức cho học sinh, khắc phục tình trạng “bạo lực học đường”, “học lệch” trong học sinh?
Tuy nhiên, câu trả lời của Bộ GDĐT vẫn chung chung, không đi thẳng vào trọng tâm của vấn đề là cách khắc phục tình trạng bạo lực học đường cũng như học lệch hiện nay.
Văn bản trả lời của Bộ GDĐT cho biết, Bộ khuyến khích các Sở GDĐT, các trường phổ thông tranh thủ tận dụng các cơ hội, điều kiện để tổ chức dạy học tại thực địa, giáo dục truyền thống bằng các hoạt động ngoại khóa, các lớp học ở bảo tàng, di tích, qua các phương tiện thông tin đại chúng; Xây dựng và nhân rộng các mô hình về đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá; Khuyến khích, động viên, khen thưởng kịp thời những giáo viên giỏi, học sinh giỏi đi đôi với việc giúp đỡ, phụ đạo các học sinh yếu, học sinh có hoàn cảnh khó khăn; Tổ chức có hiệu quả việc ôn tập để học sinh nắm vững nội dung kiến thức và phương pháp học tập, làm bài.
Bộ cũng tiếp tục yêu cầu các sở, các nhà trường đẩy mạnh phong trào thi đua xây dựng “Trường học thân thiện, học sinh tích cực” bảo đảm tính thiết thực, hiệu quả hơn.