Khi đánh giá tiềm năng gây sâu răng của chế độ ăn phải xem xét sự cân bằng giữa các yếu tố gây bệnh và kháng bệnh trong miệng, nếu một trong hai yếu tố này có một yếu tố chiếm ưu thế hoặc suy giảm thì lúc đó chế độ ăn tác động mạnh lên sự hình thành và tiến triển của sâu răng .
Loại Cacbohydrate
Sản phẩm có Cacbohydrate lên men như sucrose, glucose và fructose được xem có tính gây sâu răng cao
Vd: nước ngọt vị cam hoặc nước cam vắt, cocacola có chứ cả 3 loại này với những lượng khác nhau nhưng tổng lượng thì tương đối giống nhau điều làm giảm pH mảng bám như nhau do đó có cùng tiềm năng gây sâu răng
Nồng độ Cacbohydrate
Nồng độ Cacbohydrate trong sản phẳm là một yếu tố quan trọng khác gây sâu răng ngay cả với nồng độ thấp (khoảng 1% hay thấp hơn) cũng có thể làm giảm pH xuống đến mức nguy hiểm từ đó gây sâu răng
Độ dính
Các sản phẩm dính có tiềm năng gây sâu răng cao hơn các sản phẩm đi qua miệng nhanh Vd: kẹo que, kẹo cứng, kẹo cao su, kẹo ngậm thông cổ … được giữ lâu trong miệng do đó rất nguy hiểm cho răng
Chất bảo vệ
Trong chế độ ăn cũng có một vài hợp chất như fluor, mỡ, Canxi, phosphate có hiệu quả bảo vệ ngừa sâu răng. Tuy nhiên khả năng bảo vệ cũng rất giới hạng nếu sản phẩm chứa một lượng lớn các loại đường lên men
Vd : một tách trà (nồng độ fluor 1-2 ppm) bỏ vào 2 viên đường (nồng độ đường sau cùng là 4% ) thì khả năng gây sâu răng cao hơn ngừa sâu răng .
-Đặc điểm ăn uống của cá nhân .
Tần suất ăn có ảnh hưởng lớn đến tiềm năng gây sâu răng của chế độ ăn. Cho dù không có tiêu chuẩn phải ăn bao nhiêu lần trong ngày, nhưng ” ăn càng nhiều lần, nguy cơ sâu răng càng cao”
Thời gian thức ăn trong miệng là khoảng thời gian nuốt hết thức ăn từ miệng và làm giảm nồng độ Cacbohydrate về 0 hay mức thấp ban đầu. Những người giữ thức ăn lâu trong miệng có nguy cơ sâu răng nhiều hơn so với những người có thời gian thức ăn qua miệng ngắn . Vài người có nguy cơ cao đặc biệt như những người khô miệng ,bệnh nhân nằm viện lâu ngày và những người có hoạt động cơ giảm
Như vậy một chế độ ăn có tiềm năng gây sâu răng khi
-Các yếu tố gây bệnh và các yếu tố đề kháng không cân bằng
-Các yếu tố sản phẩm không thuận lợi
-Ăn không đúng cách
Nếu phải cân nhắc giữa yếu tố sản phẩm và cá nhân, yếu tố cá nhân có lẽ quan trọng hơn . do đó khi hướng dẫn chế độ ăn cho bệnh nhân quan trọng là phải nhấn mạnh kiểu ăn hơn là các đặc tính gây sâu răng của các sản phẩm riêng lẻ
Xem thêm các bài viết về răng ê buốt, răng nhạy cảm
xem thêm