Đề thi ĐH môn Ngữ văn của cả hai khối C và D đều ấn tượng với câu hỏi về lối sống trong phần nghị luận. Chúng tớ đã kết nối với thầy Trần Hinh - Chủ nhiệm bộ môn Nghệ thuật học Trường ĐH KHXH & NV Hà Nội và cô Trịnh Thu Tuyết - Giáo viên tổ Văn, trường THPT Chu Văn An để cùng nhận định về đề thi năm nay
Theo thầy Hinh thì những tác phẩm ra trong cả hai đề thi đều là tác phẩm lớn, quen thuộc và luôn ở trong khung chương trình ôn tập của học sinh. Chính vì vậy, học sinh đều đã được ôn rất kĩ lưỡng. Tuy nhiên cái hay của đề thi năm nay nằm ở chỗ nếu chỉ học thuộc thì sẽ rất khó đạt được điểm cao. Vì hầu hết các câu hỏi đều hỏi theo hướng mở, mới, đòi hỏi sự tư duy và biết phân tích vấn đề.
Thầy Hinh lí giải: “Ví dụ tác phẩm Người lái đò sông Đà trong đề thi khối D có nhắc đến “người cố nhân”, các em cần phải hiểu đó chính là vẻ đẹp trữ tình của dòng sông Đà. Còn câu hỏi về tác phẩm Hai đứa trẻ ở đề thi khối C thì lại muốn thông qua ấn tượng của bé Liên về Hà Nội để khắc họa lên vẻ đẹp của Hà Nội từ những chuyến tàu hàng đêm các em đợi chờ”.
Riêng về hai câu hỏi nghị luận thì đều không dễ như các năm trước. Thường đề thi đề cập đến một câu nói nổi tiếng, một hiện tượng xã hội nổi cộm, nhưng năm nay thì đều là hai câu trích dẫn của hai nhân vật mà có thể rất nhiều thí sinh không biết.
“Câu hỏi nghị luận khối C là một câu hỏi tương đối khó vì nếu như thí sinh không hiểu rõ câu nói ấy thì rất có thể nghĩ đến một lời khen ngợi. Nhưng câu nói đơn giản, không hề đao to búa lớn này lại để ám chỉ một thói xấu cố hữu của người Việt. Đó là thái độ sống khôn ngoan, những việc gì có lợi cho bản thân thì xung phong còn việc gì có tính nguy hiểm, khó khăn thì lánh sau lưng người khác. Hay nói rộng hơn đó là những hành vì chỉ nghĩ đến bản thân mình, ích kỉ không nghĩ đến lợi ích của tập thể” – Thầy Trần Hinh đưa ra ý kiến.
Bên cạnh đó thầy cũng nhận xét về câu nghị luận của khối D có nhắc đến chàng trai Việt kiều Trần Hùng John. Thầy Hinh cho rằng đây cũng là một câu hỏi rất thú vị và đòi hỏi tư duy. Ý của câu nói là nhấn mạnh những người Việt Nam thường rất ít tính chủ động, mà thường thụ động trong mọi hành động, công việc, chỉ thích làm theo người khác, thiếu sự sáng tạo.
Phần riêng của cả hai đề đều rơi vào tác phẩm rất quen thuộc nhưng cũng có phần đánh đố thí sinh. Trong câu 3b khối C nhận định sự nhẫn nhục của Từ không đáng trách mà chỉ đáng thương, còn sự nhẫn nhục của người đàn bà hàng chài thì vừa đáng thương vừa đáng trách có phần đánh lừa thí sinh.
Thầy Hinh cho biết: “Thực ra chính Từ, một người phụ nữ có cuộc sống quá khứ lầm lỗi sau khi lấy Hộ mới là người đáng trách mà cũng đáng thương. Còn người đàn bà hàng chài thì có một sự hi sinh vô cùng cao cả vì con cái và gia đình, chính vì thế mà ở chị chỉ thấy sự đáng thương mà không hề đáng trách. Câu hỏi này yêu cầu các em phải biết nhìn nhận vấn đề một cách khái quát, tổng hợp”.
Cô Trịnh Thu Tuyết: Đề thi đem đến nhiều bất ngờ thú vị
Bên cạnh nhận định của Thầy Hinh, cô Trịnh Thu Tuyết đưa ý kiến: "Đề thi môn ngữ văn hai khối C, D năm nay tuy vẫn giữ nguyên cấu trúc cơ bản nhưng có thể thấy đã có những thay đổi khá tích cực trong cách đặt vấn đề và yêu cầu làm bài".
Cô Tuyết cho rằng các câu hỏi nghị luận văn học đã đề cập được những vấn đề hay, làm mới những kiến thức quen thuộc trong nếp dạy của giáo viên và nếp học của học sinh, đưa đến những bất ngờ lí thú. "Điều quan trọng là cách ra đề vừa sát kiến thức cơ bản, ví dụ: vẻ đẹp người chiến sĩ Tây Tiến; cái tôi trong thơ Xuân Diệu... lại vừa tạo tình huống mở, buộc học sinh phải có suy nghĩ độc lập, sáng tạo trên cơ sở nắm vững kiến thức cơ bản".
Theo cô Tuyết, ở với câu hỏi nghị luận xã hội đều có những khoảng trống khá lớn cho suy nghĩ riêng của thí sinh, các em không bị định hướng gò bó trong những ý kiến luôn luôn là chân lí như trước đây, có thể thẳng thắn bày tỏ quan niệm của mình. Qua đó, chúng ta sẽ nhận được những phản hồi khá trung thực về thực trạng giáo dục cũng như thực trạng cuộc sống xã hội. Từ những điểm tiêu cực, tích cực mà thí sinh đưa vào bài phân tích các em sẽ có điều chỉnh để sống tích cực, chủ động, sáng tạo.
Cả hai thầy cô đều đồng tình rằng hai đề Văn năm nay tương đối vừa sức với những học sinh chăm chỉ và biết tư duy. Nhiều câu hỏi hay, gợi mở tạo hứng thú cho thí sinh và tránh được cách học theo khuôn mẫu.