Nét Độc Đáo Của Nền Âm Nhạc Nhật Bản
Ngày nay, nhật bản trở thành một siêu cường kinh tế trên Thế giới. Và dĩ nhiên, văn hóa của họ cũng dần được giới thiệu rộng rãi ra bên ngoài, trong đó có mảng âm nhạc. Không thể phủ nhận mức độ phổ biến của các nghệ sĩ như Utada Hikaru hay nhóm nhạc AKB48, nhưng đáng tiếc thay, các nghệ sĩ này không đại diện cho nền âm nhạc đặc sắc và đặc thù của dân tộc Nhật Bản. Và giới trẻ cũng không có cơ hội tiếp xúc với những nét rất riêng, không thể lẫn với bất kỳ dân tộc nào khác của nền
âm nhạc Nhật Bản.
Lịch sử
Thời cổ đại
Cây đàn Koto nguyên lai vốn có từ thời cổ ở Nhật gọi là Wagon (和琴- Hòa cầm) hoặc Yamato-goto (Đại Hòa cầm) gồm có 6 dây (hiếm khi là 5 dây) và được tìm thấy trong những di tích khai quật từ thời Yayoi đến thời Nara, hiện tại được sử dụng trong biểu diễn Nhã nhạc. Đến thời Heian thì nó được dùng như một nhạc khí biểu diễn phụ trợ trong một loại nhạc khúc Nhã nhạc gọi là Saibara (催馬楽) (loại ca khúc biểu diễn có kèm nhạc cụ thổi và nhạc cụ dây, kết hợp giữa điệu dân ca truyền thống ở địa phương với Nhã nhạc, thứ âm nhạc du nhập từ Trung Hoa đại lục sang). Tuy nhiên, trong thời hiện tại thì Wagon không được sử dụng trong Saibara.
trung tâm tiếng nhật Uy tín nhất Hà nội
Wagon (Hòa cầm) còn là nhạc khí được sử dụng trong nghi lễ lên đồng của các cô đồng ở núi Osore-yama, nơi được coi là vẫn còn truyền giữ lại nguyên hình thức âm nhạc cổ đại đến tận ngày nay. Ngoài ra, người Ainu (dân tộc thiểu số sống ở quần đảo Nhật Bản) còn có loại nhạc cụ gọi là Tonkori có cấu tạo giống với Wagon (Hòa cầm) nhưng chỉ có 5 dây.
Cây đàn "tranh" (sō) được truyền từ Trung Hoa đại lục sang Nhật Bản kể từ thời Nara có khởi nguyên từ nhân vật Mông Điềm thời nhà Tần (thế kỷ thứ 3 trước CN), nhưng đây chỉ là truyền thuyết và không có cơ sở về mặt lịch sử.
Thời Nara, Heian
Loại đàn Koto được biết đến rộng rãi hiện nay ở Nhật là cây đàn "tranh" được lưu truyền từ Đường quốc sang Nhật Bản vào thời Nara, gồm có 13 dây và được sử dụng trong Nhã nhạc thời Nara và sau đó là thời Heian. Cây đàn Koto (tranh) được cho là tượng trưng cho rồng, và các bộ phận của cây đàn có chỗ được gọi là "long đầu" (đầu rồng) và "long vĩ" (đuôi rồng). Đàn Koto dùng trong Nhã nhạc còn được gọi là "Gakusō" hoặc "Gaku-goto" (楽箏 - Nhạc tranh).
Trong thời Nara, Heian thì đàn Koto được dùng với hình thức độc tấu hoặc chơi đệm cho lời hát. Những cảnh chơi đàn Koto thường thấy miêu tả trong các tác phẩm văn học cổ điển thời Heian như Genji-monogatari. Tuy nhiên, các nhạc khúc từ thời Nara, Heian đã thất truyền, không được lưu đến hiện tại.
Nếu như Koto tượng trưng cho long thì thời cổ còn có cây đàn Kugo (箜篌 - Không hầu) tượng trưng cho phượng hoàng, nhưng cây đàn này đã bị thất truyền. Trong kho bảo vật Shōsō-in vẫn còn bảo quản một phần mảnh vỡ của đàn Kugo, và ngày nay người ta đang khôi phục lại cây đàn Kugo này. Ngoài ra còn có một loại nhạc cụ dây giống với Koto nhưng kích thước to lớn, gọi là ****su (hoặc Hitsu) (瑟- sắt). Trong khi Shōsō-in vẫn còn lưu giữ cây đàn ****su (sắt) Nhật Bản với 24 dây, còn đàn sắt Trung Hoa cổ đại gồm có 25 dây. Theo truyền thuyết thì thần linh đã chẻ đôi cây đàn ****su (sắt) này thành ra cây đàn Koto (tranh) 13 dây và đàn Koto (tranh) 12 dây. Hiện tại, đàn ****su (sắt) đã "tuyệt chủng" trong nền âm nhạc truyền thống Nhật Bản, nhưng cũng có nỗ lực khôi phục lại.
Thời trung cổ
Khoảng thời gian từ cuối thời Heian cho đến thời Muromachi thì không có ghi chép mang tính lịch sử nào rõ ràng về cây đàn Koto. Thời Azuchi-Momoyama thì có vị tăng lỡ Tịnh Độ tông là Kenjun (1574~1636) ở Kita Kyūshū đã thống hợp các nhạc khúc độc tấu của đàn Koto truyền từ Trung Hoa và cây đàn bản địa với các nhạc khúc Koto cho Nhã nhạc thành ra "Tsukushi-goto".
Thời hiện đại
Ngày nay, đàn Koto và Sōkyoku (tranh khúc) vẫn được truyền thừa qua các lưu phái truyền thống như Ikuta-ryū và Yamada-ryū, ngoài ra còn có sự giao lưu với âm nhạc cổ điển Tây phương. Cụ thế, năm 1964 dấy lên trào lưu sử dụng nhạc cụ Hōgaku (âm nhạc truyền thống) trong giới nhạc sĩ âm nhạc hiện đại. Các nhạc cụ truyền thống, trong đó có đàn Koto được sử dụng rộng rãi trong âm nhạc hiện đại. Dòng nhạc này phát huy đặc điểm, ưu điểm của cách biểu diễn và nhạc cụ truyền thống trong những bản nhạc mang âm luật hiện đại, Âu hóa và nó vẫn được hỗ trợ, tiếp tục đến nay thông qua các tổ chức âm nhạc như "Hōgaku yonin no kai", "Nihon ongaku shūdan" (tên Tây: Pro Musica Nipponia). Các nhóm nhạc trẻ như Rin' cũng thường sử dụng nhạc cụ truyền thống trong các tác phẩm mang âm luật hiện đại của họ.
Các nhạc phẩm đàn Koto chủ yếu trong âm nhạc hiện đại
Tác phẩm cho đàn Koto và dàn nhạc giao hưởng
* Fūchō-kagetsu (phong điểu hoa nguyệt), tác giả Yuasa Jōji, 1967.
* Hō-ō sanren.Ha-no-kyoku (phá khúc phượng hoàng tam liên), Matsu no kyōsōkyoku (hợp tấu khúc Matsu (tùng)),.... tác giả Miki Minoru.
* Sáng tác cho đàn Koto 20 dây và dàn nhạc giao hưởng của Ifukube Akira, 1982.
* In the shadow of the tree của Sofia Gubaidulina, nữ nghệ sĩ Liên Xô, 1999.
* Jūkai (thụ hải - biển cây), khúc hợp tấu cho đàn Koto 20 dây và dàn nhạc giao hưởng của Nishimura Akira, 2002.
* Khúc hợp tấu cho đàn Koto và dàn nhạc giao hưởng của Sakamoto Ryū-ichi, 2010.
Tác phẩm độc tấu Koto
* Sonata độc tấu Koto của Shimofusa Kan-ichi năm 1938. Đây là khúc độc tấu Koto đầu tiên của nhạc sĩ hệ âm nhạc Tây phương.
* Tennyo (thiên như) của Miki Minori năm 1969, đây là khúc độc tấu đầu tiên cho đàn Koto 20 dây.
* Koto uta (bài ca Koto) của Hosokawa Toshio.
* Intermezzi II của Mochizuki Misato.