"Tôi cho là nền giáo dục của ta hiện nay có nhiều lỗi hệ thống nên không thể tìm khâu đột phá riêng lẻ cụ thể nào mà phải đột phá vào từ tư duy hệ thống... Thật đáng sốt ruột đến cháy lòng khi chất lượng giáo dục Việt Nam tụt hậu so với ngay cả các nước trong khu vực". LTS: Những ngày tới đây, Hội nghị Trung ương 6 khóa XI sẽ thảo luận, tìm ra những giải pháp mới để góp phần đổi mới căn bản toàn diện nền giáo dục nước nhà. Nhân dịp này, Báo Giáo dục Việt Nam đã có cuộc phỏng vấn GS. Trần Hồng Quân - Nguyên Bộ trưởng Bộ Giáo dục, hiện là Chủ tịch Hiệp hội các trường Đại học, Cao NCL Việt Nam.
- Xét trong thời gian tương đối dài, nền giáo dục Việt Nam đã đạt nhiều thành tựu lớn. Nhưng những năm gần đây dư luận xã hội rất bất xúc trước nhiều bất cập của nền giáo dục nước nhà. Do vậy, Chính phủ và Bộ GD&ĐT cũng liên tục có những cải tiến. Thưa GS, vì sao lại cần phải đổi mới một cách căn bản và toàn diện nền giáo dục?
GS. Trần Hồng Quân: Có hai lý do chính, về mặt khách quan là từ yêu cầu của công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước trong tình hình mới, từ yêu cầu hội nhập và cạnh tranh quốc tế mà sức mạnh trí tuệ phải được coi như một yếu tố quan trọng nhất, là xương sống của sức mạnh quốc gia để phát triển và bảo vệ đất nước. Chính nền giáo dục phải đảm đương vai trò chính xây dựng sức mạnh trí tuệ đó của dân tộc.
Do vậy, sứ mạng to lớn của giáo dục phải được khẳng định với yêu cầu mới. Mặt khác về chủ quan, bản thân nền giáo dục Việt Nam đang hết sức lạc hậu, đang tồn tại quá nhiều yếu kém và bất cập nên không thể không đổi mới tận gốc rễ và toàn diện. Không thể chỉ đổi mới một cách chấp vá, cục bộ.
Chúng ta đã quá chậm rồi. Gần bốn thập niên sau giải phóng thống nhất đất nước, hơn một phần tư thế kỷ đổi mới kinh tế xã hội rồi mà giáo dục chưa trở thành một đòn bẩy quyết định thúc đẩy sự phát triển toàn xã hội. Thật đáng sốt ruột đến cháy lòng khi chất lượng giáo dục Việt Nam tụt hậu so với ngay cả các nước trong khu vực.
[TABLE="class: picBox, align: center"]
[TR]
[TD="align: left"][/TD]
[/TR]
[TR]
[TD="class: desc, bgcolor: #D3F1F2, align: center"]Gs Trần Hồng Quân - Nguyên Bộ trưởng Bộ GD&ĐT, Chủ tịch Hiệp hội các trường ĐH, CĐ NCL Việt Nam.
[/TD]
[/TR]
[/TABLE]
- Trong cuộc đổi mới sâu sắc sắp tới thì khâu đột phá là chỗ nào mà hễ tác động vào đó thì toàn bộ hệ thống sẽ hoạt động trôi chảy, thưa GS? GS. Trần Hồng Quân: Nếu không có lỗi hệ thống thì tìm khâu đột phá chính là tìm khâu hẹp nhất, tìm khâu "thắt cổ chai", khâu giới hạn của hệ thống mà giải quyết. Với nền giáo dục của ta hiện nay, tôi cho là có nhiều lỗi hệ thống nên không thể tìm khâu đột phá riêng lẻ cụ thể nào mà phải đột phá vào từ tư duy hệ thống.
Bên cạnh việc tiếp tục quán triệt các quan điểm chỉ đạo đúng đắn của Đảng lâu nay, phải vượt qua tầm nhìn cũ, xác định lại sứ mạng, triết lý, những tính chất mới của nền giáo dục, mô hình nhân cách và năng lực, mục tiêu đào tạo, cấu trúc hệ thống giáo dục, về công bằng xã hội. Phải đổi mới một cách căn bản về quản lý giáo dục mới giải phóng được sự năng động sáng tạo của từng cơ sở giáo dục, từng con người làm GD. Phải đột phá về tư duy để làm một cuộc cải cách thật sự trong giáo dục.