Options
Nghệ Thuật Chơi Chữ Trong Ca Dao Người Việt | Diễn Đàn Tuổi Trẻ Việt Nam Uhm.VN
- Nghệ Thuật Chơi Chữ Trong Ca Dao Người Việt
-
Nghệ Thuật Chơi Chữ Trong Ca Dao Người Việt
Boysmile888 > 06-13-2011, 05:46 AM
[INDENT]Kính thưa các bạn , PP sưu tầm được một số ít Nghệ Thuật Chơi Chữ trong Ca Dao của nền Văn học Việt Nam chúng ta và thấy có nhiều điều rất là thú vị nên xin đem ra đây để các bạn cùng thưởng thức.
[SIZE=3]Chơi Chữ là gì ? :
Chơi chữ là " lợi dụng các hiện tượng đồng âm , đa nghĩa ,....trong ngôn ngữ nhằm gây một tác dụng nhất định như bóng gió , châm biếm , hài hước.....trong lời nói ; một biện pháp tu từ , trong đó ngữ âm , ngữ nghĩa , văn tự , văn cảnh ,....được vận dụng một cách đặc biệt nhằm đem lại những liên tưởng bất ngờ lý thú. " *
* : Nhiều tác giả 1983 , Tự Điển Văn Học tập 1 , Hà Nội Khoa Học Xã Hội , trg 104.
Các hình thức chơi chữ trong văn chương :
Có hai kiểu chơi chữ trong ca dao , đó là : chơi chữ dựa vào các phương tiện ngôn ngữ được biểu hiện trên văn bản và kiểu chơi chữ dựa vào tiền giả định là dữ liệu văn hóa văn học.
1 / Chơi chữ dựa vào các phương tiện ngôn ngữ được biểu hiện trên văn bản , được phân ra nhiều loại :
A - Ca dao chơi chữ bằng phương tiện ngữ âm và âm viết.
B - Ca dao chơi chữ bằng phương tiện từ vựng - ngữ nghiã.
C - Ca dao chơi chữ bằng phương tiện ngữ pháp.
D - Nói lái trong ca dao.
2 / Chơi chữ dựa vào dữ liệu văn hóa văn học.
1 / Chơi chữ dựa vào các phương tiện ngôn ngữ :
A / Ca dao chơi chữ bằng phương tiện ngữ âm và âm tiết :
* Chơi theo cách nhại mô phỏng âm thanh :
Chồng chổng chồng chông ;
Chồng bát , chồng đĩa , nồi hông cũng chồng !
Con mèo , con mẻo , con meo
Muốn ăn thịt chuột thì leo xà nhà.
Cô thỉ , cô thi ,
Cô đang đương thì , cô kẹo với ai ?....
Bà già , bà giả , bà gia ,
Bà ra kẻ chợ , con ma bắt bà.
Bác gì , bác xác bác xơ
Bác chết bao giờ , bác chả bảo tôi.
Muốn rằng tàu lặn tàu bay
Nên anh bỏ việc cấy cày anh đi.
Biết mà cu lít cu li ,
Thà rằng ở vậy nhà quê với nàng.
Nhà quê có họ có hàng ;
Có làng , có xóm , nhỡ nhàng có nhau.
Cách nhại của các bài có thể ghi lại như sau :
Chồng -> chổng -> chông
Mèo -> mẻo -> meo
Thì -> thỉ -> thi
Già -> giả -> gia
Được chuyển âm tiết muốn nhại từ âm vực thấp đến âm vực cao bằng cách gắn âm điệu : huyền _ hỏi _ ngang ( ko dấu ) bất chấp âm điệu này có tạo nên các hiện tượng cùng âm hay ko.
" Xác....xơ " dùng hiện tượng láy vần để nhại Bác , tác giả nhằm biểu hiện sự ko bằng lòng trước cái chết của bác tác giả.
" Cu lít cu li "là cách nhại từ cu li , hòng cho thấy sự nhầm lẫn trong thái độ bất bình của nhân vật trữ tình[/SIZE]
1 / Chơi chữ dựa vào các phương tiện ngôn ngữ : ( tiếp theo )
A / Ca dao chơi chữ bằng phương tiện ngữ âm và âm tiết : (TT)
** Chơi chữ theo cách điệp âm :
Theo cách điệp âm ca dao ko sử dụng nhiều. Tuy vậy vẫn tìm thấy hai cách điệp là : điệp một bộ phận của âm tiết và điệp hoàn toàn các âm tiết.
TD :
Nước chảy riu riu ,
Lục bình trôi ríu ríu ;
Anh thấy em nhỏ xíu , anh thương.
Duyên trúc trắc , nợ trục trặt ;
Thiếp với chàng bất đắc vãng lai.
Sàng sàng lệ nhỏ càng mai
Dẫu không thành đường chồng vợ , cũng nhớ hoài nghĩa xưa
Riu riu , ríu ríu , xíu / trúc trắc , trục trặc , bất đắc...; có thể xếp vào loại điệp một bộ phận của âm tiết ( phần vần ). Tác dụng của cách điệp này là tạo nên một nét nghĩa nền tản cho toàn bài và nhấn mạnh sắc thái nghĩa cục bộ của từ ngữ được điệp.
TD :
Duyên duyên ý ý tình tình
Đây đây đó đó tình tình ta ta
Năm năm tháng tháng ngày ngày
Chờ chờ đợi đợi , rày rày mai mai.
Ở TD trên , tuy hai dòng đầu phụ âm Đ - được điệp trong bốn âm tiết ( sử dụng 4 lần chữ có phụ âm Đ ) , phụ âm T được điệp trong sáu âm tiết ; nhưng về cơ bản đây chỉ là sự gấp đôi một cách đều đặn các âm tiết cấu tạo nên bài ca dao : hai cặp lục bát chỉ sử dụng 14 âm tiết ( trong đó chữ Tình được điệp 4 lần , thành ra chỉ còn lại 13 , ở đây mỗi âm tiết đồng thời là một từ ). Cách điệp trong trường hợp này cho thấy sự dằn dỗi , bức xúc của người nói.
[SIZE=2]*** Chơi chữ bằng phương tiện cùng âm : dùng phương tiện cùng âm ca dao có bốn cách :
Tạo một ngữ cảnh cho phép xuất hiện cùng âm ;
Tạo ra nhiều từ cùng âm , gây sự tương phản giữa âm và nghĩa ;
Tạo ra một từ có thể hiểu nước đôi ;
Dựa vào tên gọi động vật , thực vật.
# Tạo ra một ngữ cảnh cho phép xuất hiện cùng âm :
TD : có hai lời hò đối đáp có thể xem là dị bản của nhau dưới đây :
Một trăm thứ dầu , dầu chi không ai thắp?
Một trăm thứ bắp , bắp chi không ai rang?
Một trăm thứ than , than chi không ai quạt?
Một trăm thứ bạc , bạc chi bán chẳng ai mua?
Trai nam nhi đối đặng , gái bốn mùa xin theo.
Một trăm thứ dầu , dầu xoa không ai thắp ;
Một trăm thứ bắp , bắp chuối chẳng ai rang ;
Một trăm thứ than , than thân không ai quạt ;
Một trăm thứ bạc , bạc tình bán chẳng ai mua :
Trai nam nhi đà đối đặng , gái bốn mùa tính răng ?
*************
Em hỏi anh Trong các thứ dầu , có dầu chi là dầu không thắp?
Trong các thứ bắp , có bắp chi là bắp ko rang?
Trong các thứ than , có than chi là than ko quạt?
Trong các thứ bạc , có bạc chi ko đổi ko mua?
Trai nam nhơn chàng đối được mới rõ ai thua phen này?
Trong các thứ dầu , có nắng dãi mưa dầu là dầu ko thắp ;
Trong các thứ bắp , có bắp mồm bắp miệng là bắp ko rang ;
Trong các thứ than , có than hỡi than hời là than ko quạt ;
Trong các thứ bạc , có bạc tình bạc nghĩa là bạc ko đổi ko mua ;
Trai nam nhơn vừa đối đặng , hỏi thiếp vừa tính sao?
Ngữ cảnh " Một trăm thứ...." hay " Trong các thứ......" : đã xuất hiện những từ cùng âm , làm cho điệu hò có vần có điệu. Suy ra , có vô số cách sử dụng cùng âm được cho là phù hợp.
[/SIZE]
[/INDENT] -
Nghệ Thuật Chơi Chữ Trong Ca Dao Người Việt
ludongho > 06-13-2011, 05:51 AM
Thanks Lai nhiều.^^! -
Nghệ Thuật Chơi Chữ Trong Ca Dao Người Việt
Boysmile888 > 06-13-2011, 05:53 AM
máy cái này ai mà hiểu thì hay lắm ^^ -
Nghệ Thuật Chơi Chữ Trong Ca Dao Người Việt
.:.Zen.:. > 06-13-2011, 05:56 AM
Tui Ngủ Tui Ngu. Đọc Cái Này Của Ông Tui Ngu Lun Roài -
Nghệ Thuật Chơi Chữ Trong Ca Dao Người Việt
Boysmile888 > 06-13-2011, 06:00 AM
há há cẩn thận tẩu quả nhập ma à nghen
)
-
Nghệ Thuật Chơi Chữ Trong Ca Dao Người Việt
.:.Zen.:. > 06-13-2011, 06:03 AM
Nhỏ Lớn Ko Sơ Tui Độc Bị Tẩu Hoài
)
-
Nghệ Thuật Chơi Chữ Trong Ca Dao Người Việt
Ms.G > 06-13-2011, 06:05 AM
LInh hiểu nè,dùng các âm gần giống nhau hay hoàn toàn giống nhau để chỉ 1 thứ theo nghĩa đen hay nghĩa bóng ý châm biếm -
Nghệ Thuật Chơi Chữ Trong Ca Dao Người Việt
Boysmile888 > 06-13-2011, 06:05 AM
cần thuốc trị liệu không)
-
Nghệ Thuật Chơi Chữ Trong Ca Dao Người Việt
Ms.G > 06-13-2011, 06:06 AM
2 cha này thân nhau nhỉ,zen với boy ấy,bác lu ơi,có mờ ám này,2 thằng con trai,mà boy trước đó con bảo là............chết zen rồi hehe -
Nghệ Thuật Chơi Chữ Trong Ca Dao Người Việt
Boysmile888 > 06-13-2011, 06:10 AM
bạn chí cốt mà zen nhỉ)