Nhiều người biết đến
văn hóa nhật với những nếp sống kỷ luật, ẩm thực độc đáo hay các địa chỉ du lịch nổi tiếng, nhưng khi đến sinh sống hay học tập tại đây người ngoại quốc vẫn không tránh khỏi những cú sốc.
Vậy bạn cần phải biết những gì khi du lịch, hay
lao động xuất khẩu tại Nhật
Lễ cúi chào là một hình thức quan trọng của lời chào và xin lỗi trong xã hội Nhật Bản. Từ khi vào trường tiểu học, người Nhật phải học cách tôn trọng người lớn tuổi và học cúi chào như là một phần của sự tôn trọng người khác. Đối với bạn bè thì bạn cần cúi đầu góc 30 độ. Đối với ông chủ của bạn tại nơi làm việc và người lớn tuổi, bạn sẽ phải cúi sâu hơn ở một góc khoảng 70 độ. Ngôn ngữ lịch sự phổ biến nhất là khi bạn nói chuyện cùng một người lớn tuổi hơn, bạn luôn nhớ phải thêm từ "san" sau khi giới thiệu tên của bạn. Điều này là một phép kính cẩn trong giao tiếp của người Nhật.
Nếu đi làm tại Nhật, có thể bạn phải ở lại tới 9-10 giờ tối. Tôi biết có mấy người được tuyển sang một công ty phần mềm lớn tại Nhật, đi máy bay trong đêm tới nơi là lúc sáng sớm, tưởng được nghỉ ngơi ai dè được đưa thẳng tới công ty làm việc tới 10 giờ đêm như thể chẳng có gì lớn lao. Khá "sốc" đấy chứ. Nước Nhật là như thế, làm việc quần quật ngày đêm. Nhưng không phải công ty nào cũng vậy, hãy chọn công ty nào phù hợp với bạn. Tôi vẫn đi làm đến 5 giờ là đi về rồi, mà chẳng ai yêu cầu ở lại. Nhiều khi tôi còn làm tại nhà để đỡ tốn tiền cơm trưa. Mối quan hệ cấp trên – cấp dưới (sempai – kouhai) căng thẳng, phức tạp.
Có thể bạn đi làm thêm ở đâu đó và bị người chủ tiệm hay người quản lý chửi mắng, đe dọa. Chuyện này thì nước nào cũng có, ở Nhật có khi còn ít hơn. Tuy nhiên, vấn đề là người ta hay lấy xuất thân (đất nước của bạn) ra để sỉ nhục bạn, nên làm bạn ức chế hơn là người Việt Nam chửi mắng bạn. Cách giải quyết thì dễ: Đừng sợ gì cả. Vì ở Nhật mọi người phải tuân thủ luật pháp, họ chửi thế thôi chứ không ai dám đánh bạn. Ai đánh bạn là bạn có quyền kêu cảnh sát tới liền. Vì thế mà ở Nhật hầu như chẳng ai đánh nhau, họ có thể to tiếng và lao tới như sắp có trận long trời lở đất, nhưng sau đó lại dừng lại và không động tới nhau. Bạn mà đánh trước là phiền to đấy.
Học cách sử dụng đũa của người Nhật
Bạn cần phải sử dụng đũa khi ăn uống trong các nhà hàng Nhật Bản. Người Nhật Bản nghĩ rằng điều này là rất khó đối với người phương Tây khi sử dụng đũa. Và họ rất ngạc nhiên khi họ nhìn thấy một người nước ngoài cóthể sử dụng đũa.
Sốc văn hóa ngược
Đó là khi bạn trở về cố quốc của mình và thấy mình không thích ứng được. Mọi thứ thật bẩn thỉu, không khí ô nhiễm, luôn kẹt xe, nước lụt dâng khắp nơi, ý thức người dân quá kém, công việc ở đâu cũng trì trệ, v.v... Kể ra hết thì cũng đứt hơi. Bạn không thích ứng được và cảm thấy chán nản toàn tập. Sẽ không có cửa hàng tiện lợi, mà nếu có cũng không tiện lợi lắm. Không tàu điện mà phải chen chúc lúc kẹt xe, tha hồ hít khói bụi. Đôi giày đẹp của bạn sẽ bị dính nước bẩn. Ai cũng có thể làm phiền bạn mà chẳng buồn xin phép. Không ở đâu xếp hàng mà phải chen lấn xô đẩy. Bạn thấy mình không thích ứng được và cảm thấy tuyệt vọng. Đây chính là "Sốc văn hóa ngược". Nhưng rồi bạn vẫn quen, và vẫn sống tốt. Nhiều người cứ hù dọa tôi về các vấn đề như an ninh, trộm cướp, con người,... nhưng tôi thấy không có vấn đề gì lớn.
Mỗi đất nước lại có một phong tục trình tự văn hóa khác nhau. Người Nhật không muốn làm xáo trộn trật tự và hòa hợp của đất nước mình. Cho nên những điều làm xáo trộn trật tự ở nước ngoài có thể làm được nhưng tại Nhật Bản thì những việc làm đó là không nên. Ví dụ, nói chuyện điện thoại di động bên trong một xe lửa hoặc xe buýt, hỉ mũi của bạn ở trước mặt người khác, ăn thức ăn trong khi đi lại được coi là cách cư xử xấu và thiếu lịch sự ở Nhật Bản