Vào năm 2000 nghề nuôi tổ yến đã bắt đầu phát triển ở Việt Nam và nảy nở vào 2010 cho đến nay bởi mọi người hiểu được được tầm rất quan trọng cũng như giá trị lợi nhuận cao của việc “nuôi trồng” - kinh doanh nuôi tổ yến. Tuy vậy, nuôi tổ yến thật là một trong công việc không hề giản đơn một chút nào, không phải bất kỳ ai cũng có khả năng nuôi được. Nên những người bước đến nghề này phải là người lăn lộn, biết chịu thương chịu khó và phải hiểu rõ được những kỹ thuật nuôi yến mới có cơ hội thành công.
Quy định về
kỹ thuật nuôi yến bước qua rất nhiều công đoạn rất phức tạp như kỹ thuật xây dựng nhà yến, trại yến (thiết kế, đo đạt kích thước nhà - tổ - độ ẩm, phân chia gian phòng – giàn khung,...), lắp ráp thiết bị hỗ trợ, phân bố ánh sáng, điều chỉnh nhiệt độ cho hợp lý, xác định vị trí tổ yến và đường bay,… Nhưng công việc này đều đòi hỏi người nuôi tổ yến phải có và biết rõ. Yến phải được chăm chút tốt và ở trong môi trường hợp lý thì mới có cơ hội phát triển, phát triển ổn định đồng thời sinh ra nhiều tổ yến chất lượng, mang nhiều giá trị dinh dưỡng.
Dưới đây là những hướng dẫn rõ ràng về kỹ thuật nuôi tổ yến:
* Xây dựng nhà nuôi yến, trại yến
Kỹ thuật xây dựng nhà yến, trại nuôi yến được coi như là một giai đoạn quan trọng nhất, nắm rõ vai trò mấu chốt trong kỹ thuật nuôi yến.
- Vị trí xây dựng nhà nuôi yến, trại yến
Để xây dựng nhà yến, trại nuôi yến đạt quy định kỹ thuật thì vấn đề chọn vị trí xây dựng chính là đề nghị trước hết nhất. Theo việc thăm dò dựa vào những đặc tính và tính thích nghi của chim yến từ các nhà khoa học nuôi tổ yến hàng đầu nước ta, họ rút đến kết luận xây dựng nhà nuôi yến, trại nuôi yến cần phải đảm bảo các nhân tố:
+ Môi trường thoáng đạt, gần đồng ruộng, cây lá, hồ, biển, sông để tạo nên khả năng cho chim yến dễ dàng tìm kiếm thức ăn, quan trọng là mùa mưa nhiều. Bên việc đó phải tránh ra khu vực tụ tập nhà máy, xưởng kinh doanh.
+ Nằm trong khu vực chim yến thường xuyên tụ tập sinh sống, kiếm thức ăn hoặc dưới đường chim lượn
+ Nằm trong vị trí vô cùng an toàn không có sự xuất hiện của nhiều con chim ăn thịt khác như đại bàng, quạ, chim cắt,…
+ Nơi có độ ẩm, nhiệt độ, hướng gió hợp lý với vấn đề thích ứng của chim yến
- Điều kiện khi xây nhà nuôi yến, trại yến
Xây dựng nhà nuôi yến, trại nuôi yến có điểm cao không được vượt quá 1200m so với mặt biển
- Xúc tiến xây dựng nhà yến, trại yến
+ Kích Cỡ: Kích thước nhà yến, trại yến thường là 150 – 200m2. Đối với những chỗ có diện tích bé hơn thì ngăn thành nhiều tầng (tối thiểu là 2 tầng), nhiều phòng để tăng nới trú ẩn. Mỗi tầng có độ cao từ 5 – 6m nhằm việc đảm bảo việc điều hòa nhiệt độ, độ ẩm và không khí. Cả thảy các tầng đều có khoảng trống thông nhau để chim yến thông thả bay lượn. Phòng có diện tích tối thiểu là 4m x 4m, cao 3 – 4m, có cửa (20 x 20cm) thông nhau giữa các phòng ở.
+ Độ lớn của vách nhà: Tường nhà, trại nuôi chim yến được xây bằng xi măng, vôi, cát trộn với tỉ lệ 1:2:3 có độ lớn từ 20 – 25cm.
+ Hình dáng: Tùy từng vị trí mà
kỹ thuật xây dựng nhà yến, trại yến thường là có hình dạng như khối chữ nhật hoặc khối ống. Mái nhà và nóc nhà lợp bằng ngói và cũng có thể là tôn lạnh có màu xanh lá để giúp chim yến trú mưa bão.
+ Cửa vào ra: Đối với con người chỉ xây 1 cửa duy nhất, còn cửa vào ra cho chim yến thì có kích thước 30 x 20cm tối thiểu hoặc 45 x 30cm (tối đa), bảo đảm không gây vướng mắc gì khi chim yến bay ra vào. Hướng xây cửa cho chim hoàn toàn phụ thuộc vào hướng và đường chim lượn.
+ Sàn nhà, trại nuôi chim không cần lát gạch nhưng đòi hỏi phải nên có một số chậu, bồn nước thoát mát nhằm điều hòa không khí và độ ẩm.
+ Lắp thêm nhiều xà gỗ trên nóc nhà để mở mang diện tích làm tổ chim, nơi trụ lại cho tổ chim. Cục gỗ có độ rộng từ 15 – 20cm và bề dày 1,5 – 2cm. Tốt nhất là dùng loại gỗ không mùi vì chim yến không có thích nơi ở có mùi khác thường.
+ Sử dụng vôi màu trắng để quét mặt bên ngoài tường mái nhà, trại nuôi chim yến tạo nên cảm nhận nhẹ nhàng, thoải mái và rất khó phai nhạt. Mặt trong nhà nuôi yến không được quét vôi nhưng được tô trát tường.
+ Nhiệt đô từ 27 – 29 độ C, độ ẩm từ 75 – 90%
+ Xung quanh từng căn nhà, trại yến phải cần làm 1 mương nước nhỏ và hàng rào bảo vệ.
+ Phải hoàn thiện quy trình xây dựng nhà yến, trại nuôi yến trước 2 tháng mùa sinh đẻ để phải mùi xi măng, vôi.
* Dùng thiết bị bổ trợ trong kỹ thuật xây dựng nhà yến, trại nuôi yến
- Máy bơm nước chuyên sử dụng cho nhà – trại yến PUW – 2300 nhằm ngăn chặn nấm móc, duy trì sự ổn định độ ẩm (75 – 90%)
- Ẩm kế - nhiệt kế quan sát độ ẩm và nhiệt độ trong nhà – trại yến
- Máy đo ánh sáng
- Đầu đĩa phát thanh âm kêu gọi bầy chim, đàn chim.
- Dung dịch mùi tác động chim yến bay về nhà, trại trú ẩn
- Tố yến giả nhằm tác động chim làm chỗ ở
- Sàn gỗ lựa chọn loại gỗ xốp, mềm, rỗ mặt nhưng bảo đảm độ dẻo dai để móng chim của chim trụ lại và dễ dàng dính nước bọt của chim.
- Bột rãi trên sân nhà tạo hương vị quen với chim
- Thuốc diệt mọt bảo đảm sự an toàn cho chim yến.
* Phân chia ánh sáng
Ánh sáng được dùng lúc ban ngày. Bởi vì lúc sinh - ấp trứng – săn sóc cho đến khi chim non bay được, chim yến không có thích ánh sáng nhưng cũng không muốn tối quá nên phải bảo đảm độ phân chia ánh sáng cho phù hợp. Quan trọng là, chim yến muốn dấu để không một ai nhìn thấy tổ yến.
- Độ sáng trong mái nhà, trại nuôi yến đạt chỉ tiêu:
+Ánh sáng 0.02 lu đối với việc yến mới lớn lên thuần chủng làm tổ yến
+ Độ sáng từ 0.02 – 0.10 lux với tổ yến mới ấp
+ Ánh sáng 0.00 – 0.10 lux đối với chim yến bày đàn
+ Độ sáng 0.06 lux đối với yến biệt lập
* Bảo vệ chim yến tránh ra nhiều động vật nguy hại
- Đuổi mọi loại chim ăn thịt như quạ, đại bàn, cú mèo,… tránh được mái nhà và trại nuôi yến hoặc có thể hủy diệt chúng
- Chim yến rất sợ mọt…., do thế phải tìm nhiều cách hủy diệt kiến.. để nó không có khả năng xuất hiện ở cửa, vách nhà, nhà yến, ống thông gió,…
- Cấm tuyết đội cho mèo, bồ câu, thằn lằn xuất hiện chung quanh khu vực căn nhà, trại yến dưới mọi hình thức
- Không cho trồng cây hoa màu chung quanh mái nhà, trại yến để chim dơi không có cơ hội đánh động, ăn trứng – yến còn non, quan trọng lưu ý vào mùa khô.
- Sử dụng thuốc diệt dán, rệp và kiến để nó không xuất hiện ở mái nhà, trại yến. Cho đến lúc mọt, dán làm tổ trong tổ yến thì chim yến sẽ bay đi.
- Không cho nhện kéo mạng nhện đầy cửa yến ra vào và vị trí yến làm tổ
* Xây dựng hệ thống bảo vệ nhà yến, trại nuôi yến.
- Xây dựng hàng rào, tường nhà đảm bảo quanh trang trại, nhà yến
- Cửa đi lại dùng cho người trong nhà, trại nuôi yến phải an toàn, bền chặt.
- Cửa đi lại dành cho yến phải có kích cỡ phù hợp, không quá bé nhưng không quá rộng.
- Trần nhà, mái nhà, trại nuôi yến bảo đảm lợp khín chắc chắn.
Đây là những kỹ thuật nuôi yến mà mọi người ai muốn nuôi và kinh doanh tổ yến phải biết rõ để đảm bảo sự tiến lên cũng như bảo vệ giá trị dinh dưỡng tốt của tổ chim yến.