Hoa lay on được ưa chuộng vì hoa có dáng đẹp, cành dài, cánh mỏng như vành khuyên nhìn rất hấp dẫn và hoa tươi rất lâu, cắm vào nước có thể tươi từ 10-15 ngày.
Lay ơn có tên khoa học là Gladiolus communis Lin. Cây có nguồn gốc từ các nước châu Phi nhiệt đới và vùng Trung Cận Đông (phía Tây của châu Á). Layơn là loài hoa đẹp, được trồng rất rộng rãi mọi nơi trên thế giới, với nhiều dạng lai, màu sắc khác nhau.
Trên thế giới hiện có khoảng 250 loài với trên 10.000 giống khác nhau, Ở Việt Nam, Lay-ơn cũng được trồng rãi rác ở hầu hết các tỉnh, nhưng tập trung nhiều ở những vùng chính là Đà Lạt, Lâm Đồng và một số tỉnh thành phía bắc: Hà Nội, Hải Phòng.Hiện nay có một số loại hoa lay-ơn phổ biến ở Đà Lạt là : lay ơn tím, lay-ơn trắng, cam, vàng…
Để có được
hoa lay ơn đẹp, cành dài, mẩy và to bông người ta phải chọn hạt giống ngay từ đầu ở những bụi hoa tốt nhất. Hạt gieo lần thứ nhất, cây lớn lên rồi tàn lụi đi, đào lấy củ, vặt sạch rễ và lớp lá khô bọc ngoài đem phơi héo. Sau đó đem trồng lần thứ hai. Cây sẽ trổ hoa nhưng phải ngắt bỏ hết lượt. Chờ cho cây rụi lá lần nữa, đào lên và đem trồng lần thứ ba. Lần này cây sẽ trổ bông to, đẹp, sắc thắm đượm, cánh dày. Về mặt thương mại, ở Đà Lạt Layơn đứng đầu trong các loài hoa. Trong số vài, ba chục tấn hoa tươi xuất khẩu hàng năm. Layơn chiếm tỷ lệ cao nhất. Hoa vừa đẹp vừa dễ bảo quản lại bền. Nếu biết gìn giữ mỗi bình layơn có thể chơi được hàng tuần lễ. Bán ra thị trường thế giới layơn không bị tranh chấp quá khắt khe như hoa hồng. Một ưu điểm đáng kể nữa của layơn là mỗi năm có thể trồng liền hai, ba vụ. Đây cũng là điều trội hơn hẳn của Đà Lạt so với Hà Nội. Khách mua hoa trong và ngoài nước lúc nào cũng yêu chuộng layơn. Bởi vậy trong các vườn hoa gia đình thế nào cũng có trồng một vài luống hoa layơn.
Layơn là biểu tượng của niềm vui và hy vọng, cho nên thường thường vào những dịp vui vẻ, lễ tết, nhất là vào những ngày tết nếu có được một bình Layơn vào những ngày đầu xuân này Layơn rất đắt. Nhiều gia đình vẫn cố mua mấy cành Dơn để “Lấy cái lộc đầu năm”. Nếu không có được một bình toàn Layơn thì người ta cắm xen Dơn với một vài thứ hoa, lá khác. Cái vẻ rực rỡ, tràn đầy sắc màu trang trọng của Layơn mà đi với Vi-ô-lét tím biếc khiêm nhường thật là hợp. Chúng làm tăng vẻ đẹp cho nhau. Vài ba cành Dơn màu đỏ cờ hoặc trắng ngà với một bó nhỏ Vi-ô-lét trong một chiếc bình cao cổ đặt trên bàn có trải tấm khăn trắng giản dị là cả gian phòng toát lên không khí vui tươi, đầm ấm. Các gia đình cán bộ ở Hà Nội thích cắm kiểu hoa này. Nó vừa không quá đắt lại vừa đáp ứng yêu cầu ngày xuân.
Ở các tỉnh phía Nam, các bà, các cô, lại thích cắm Layơn trong những chiếc bình rộng bằng thủy tinh hoặc bằng sành có những hình dáng khác. Chỉ cần vài ba cành Dơn nhỏ với một nhành Thiết mộc lan cắm xen với mấy bông cúc trắng hoặc cúc thạch thảo đặt trong phòng khách gia đình nom rất vui mắt mà vẫn thanh tao, trang nhã. Xúc động biết bao ! khi giữa những ngày châu Âu tuyết tràn trắng xóa, khi mà ở nước ta đang có chiến tranh ác liệt lại bắt gặp những nụ hồng, những bó lay-dơn thắm tươi của Đà Lạt. Từ tận nơi sâu thẳm nhất của tâm hồn chúng ta dâng lên niềm rưng rưng xúc động. Từ sân bay Liên Khương, Tân Sơn Nhất, Lay-dơn cùng với hồng, huệ tây (lys) và nhiều loại hoa Lan theo cánh én bạc đến tận các miền băng giá châu Âu, mang niềm vui đến cho bao người trên thế giới.
Để đưa hoa đi xa, người ta cắt những nhành hoa to bông, cuống khỏe, cứng cáp. Nếu là hồng và huệ tây bông hoa phải đang còn búp. Chọn những nụ hoa sắp nở, bóp thử thấy xốp mềm là được. Nếu là lay-dơn thì những bông dưới cùng phải vừa chúm chím hé nở. Cắt hoa về đem bọc thành từng bó nhỏ, bỏ vào túi ni lông rồi bơm hơi ẩm vào, xong dán kín để đưa lên máy bay. Đôi khi người ta không cần vẩy nước vào hoa mà chỉ khi nào cần cắm, dùng kéo cắt chéo cuống hoa, phun ít nước rồi đem cắm vào bình. Chỉ sau độ nửa giờ là hoa sẽ tươi lại và dần dần nở hết.